Hoe lang nog houden de COX-2-pijnstillers stand? Er is nu nog maar één variant op de markt, Celebrex (celecoxib) van Pfizer, en die blijkt de kans op een hartaanval bij kankerpatiënten drastisch te verhogen, aldus een nieuw onderzoek dat de afgelopen maand oktober is gepubliceerd. Experts in de farmaceutische industrie denken dat dit middel spoedig dezelfde weg op zal gaan als Bextra (valdecoxib), dat in 2005 is teruggetrokken, en van het beruchte Vioxx (valdecoxib), dat de fabrikant vrijwillig van de markt haalde voordat de grootste class action, een proces uit naam van een hele groep, in de Amerikaanse geschiedenis werd aangespannen.

Celebrex wordt nog steeds regelmatig gebruikt om menstruatiepijnen en de pijn van artritis te verlichten en het vertraagt ook de ontwikkeling van darmkanker. Maar toen een groep kankerpatiënten dit middel gebruikte, werd de kans op ernstige hartproblemen bij hen meer dan drie keer zo groot, wat een onaanvaardbaar risico is, aldus de onderzoekers. Een jaar eerder had een ander onderzoek naar Celebrex bij kankerpatiënten al tot dezelfde uitkomst geleid.

De patiënten die het grootste risico liepen, gebruikten een dagelijkse dosis van 400 mg, maar ook patiënten die maar de helft van die dosis gebruikten, hadden nog steeds te maken met een verdubbeling van het risico op een hartaandoening. Dit blijkt een bekend patroon te zijn. Vioxx werd in 2004 uit de markt genomen omdat men vermoedde dat het tot hartaanvallen en beroertes leidde. Uit recente studies is gebleken dat dit effect al heel snel kan optreden zodra men dit middel gaat gebruiken. Bextra, eveneens van Pfizer, is op instigatie van de geneesmiddelenautoriteit uit de handel genomen, omdat men bezorgd was dat dit middel dezelfde effecten had. Merck, de fabrikant van Vioxx, heeft al miljoenen dollars betaald aan familie van patiënten die aan een hartaanval zijn overleden terwijl zij dit geneesmiddel gebruikten. Geschat wordt dat de schade tot in de miljarden dollars kan oplopen.

De COX-2-middelen waren bedoeld als een vriendelijker en rustiger versie van de traditionele NSAID-pijnstillers (non-steroidal anti-inflammatory drugs). De bedoeling was dat zij even effectief zouden zijn, en geen ongunstige bijwerkingen zouden veroorzaken zoals NSAIDs, die tot maagzweren en andere maagproblemen kunnen leiden. In een onderzoek waarin beide soorten pijnstillers met elkaar werden vergeleken in een grote groep artritispatiënten, bleek echter dat het aantal patiënten dat een maagzweer kreeg terwijl zij een COX-2-remmer gebruikten, na vier jaar behandeling even groot was als het aantal patiënten dat een traditionele NSAID gebruikte. Tenminste, als zij intussen niet al aan een hartaanval overleden waren, vermoedelijk.1

Nierproblemen: het geneesmiddel dat u niet moet hebben en toch altijd krijgt

Als u zich soms afvraagt waarom patiënten vaak zo slecht op geneesmiddelen reageren, denk dan eens aan het volgende verhaal.Frusemide, dat onder de naam Furosemide op de markt wordt gebracht, behoort tot de diuretica, dat wil zeggen, geneesmiddelen die het lichaam helpen zich van overtollig vocht te ontdoen door de urineproductie te bevorderen. Een diureticum is met name zinvol wanneer het hart niet goed werkt, wanneer de pompwerking van het hart een tijdje onvoldoende is. Het wordt ook gebruikt bij mensen die last hebben van een onvoldoende werkende lever, hoge bloeddruk of een slechte bloedcirculatie in armen en benen.

Maar er kleven ook risico’s aan. Terwijl het middel ervoor zorgt dat het overtollige water wordt afgevoerd, veroorzaakt het ook een daling van de kalium- en natriumwaarden (zout) in het bloed. En het paradoxale is dat een plotselinge afname van deze belangrijke mineralen juist weer hartproblemen kan veroorzaken. Diuretica mogen alleen met de uiterste omzichtigheid worden gebruikt bij diabetespatiënten en bij patiënten met nierproblemen. Desondanks is frusemide in vrijwel alle gevallen een van de meest gekozen geneesmiddelen bij acute nierproblemen. Toen wetenschappers het gebruik van frusemide bij nierpatiënten onderzochten, ontdekten zij dat het diureticum niet alleen geen klinische voordelen oplevert, maar zelfs doofheid en oorsuizen (tinnitus) kan veroorzaken.2

BRONNEN:

1 N Engl J Med, 2006; 355: 873-884
2 BMJ, 2006; 333: 420-423