De oude Chinese gevechtskunst tai chi trekt in toenemende mate de aandacht vanwege het positieve effect op onze gezondheid, onder meer bij slaapproblemen, artrose en zelfs bij kanker.

Tai chi, oftewel tai chi chuan, is een traditionele bewegingsleer die in China al tweeduizend jaar bestaat. Kort gezegd komt het neer op een reeks houdingen die vloeiend in elkaar overgaan, en die worden gecombineerd met diepe ademhaling en ontspanning.

Pas onlangs is er wetenschappelijk onderzoek verricht naar tai chi. Daaruit kwam naar voren dat tai chi een positief effect heeft op de gezondheid – van beter evenwichtsgevoel en lenigheid tot vermindering van angst en depressie.

 Slaap en balans

Onderzoekers bij de Universiteit van Californië in Los Angeles hebben ontdekt dat tai chi een positiever effect heeft op de slaap dan een voorlichtingscursus over slaapgewoonten, omgaan met stress en voeding.

Na 25 weken voelden de patiënten in de tai chi-groep zich ’s morgens beter uitgerust dan die in de voorlichtingsgroep. Die verbetering was te vergelijken met het effect van slaappillen, maar dan zonder de bijwerkingen1.

Deze uitkomst weerspiegelt die van een eerdere studie die tai chi vergeleek met andere vormen van niet-intensieve lichaamsbeweging. Ook toen bleek tai chi een positiever effect op de slaap te hebben2.

De heilzame effecten van tai chi gaan die van een goede nachtrust echter verre te boven. Het is een veelbelovende vorm van lichaamsbeweging die het evenwichtsgevoel verbetert en voorkomt dat mensen snel vallen, de voornaamste oorzaak van letsel bij ouderen die soms zelfs de dood tot gevolg heeft3.

Het verkleint de risicofactoren waardoor ouderen vaak snel vallen, zoals slecht evenwichtsgevoel, krachtverlies, stijfheid en angst4. Bij oudere volwassenen die acht tot zestien weken tai chi-training volgden, gingen gevoel van evenwicht, lenigheid en hartfunctie vooruit5 en nam het risico op vallen met ongeveer de helft af6.

Chronische aandoeningen

Niet alleen heeft tai chi een positief effect op de algehele lichamelijke conditie en de slaap, maar ook op gewrichtsaandoeningen zoals artrose. Uit een gerandomiseerd onderzoek bleek dat bij vrouwen met artrose die twaalf weken tai chi in de Sun-stijl hadden gevolgd, de gewrichtssymptomen waren verminderd en het evenwicht en lichamelijk functioneren waren verbeterd7.

Uit ander onderzoek bleek de gunstige invloed van tai chi op pijn en stijfheid, eetgewoonten en omgaan met stress8. Bij patiënten met reumatoïde artritis leidde tai chi ertoe dat hun bewegingsbeperking afnam, de kwaliteit van leven toenam, en depressie en stemming verbeterden9,10.

Tai chi bleek zelfs botverlies te kunnen vertragen, waardoor het onderdeel kan vormen van de behandeling van osteoporose (botverlies)11. Andere onderzoeksuitkomsten wijzen erop dat tai chi een rol kan spelen bij mensen die kanker hebben overleefd.

Onderzoekers van het James P. Wilmot Kankercentrum in Rochester (NY) vonden bij mensen die kanker overleefd hadden en aan tai chi deden, een significante verbetering van kwaliteit van leven vergeleken met diegenen die alleen psychotherapie kregen. Ook bleken zij een betere longfunctie, spierkracht en lenigheid te hebben12.

Of dit effect alleen kan worden toegeschreven aan tai chi of dat elke vorm van lichaamsbeweging dit resultaat zou hebben opgeleverd, is niet duidelijk. Dit wordt momenteel nader onderzocht (zie http://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT00246818).

De verklaring zou, althans volgens één artikel, kunnen liggen in de combinatie van meditatie en lichaamsbeweging, waardoor vooral tai chi bij kankerpatiënten werkzaam is13. Andere chronische aandoeningen die door tai chi verbeteren, zijn hoge bloeddruk14, diabetes type 215, fibromyalgie16, multiple sclerose17 en spanningshoofdpijn18.

Bovendien verminderen stress en angst en gaan immuunsysteem, bloedsomloop en longfunctie vooruit19. U hoeft dus niet intensief te sporten om een significant effect te bereiken. Deze milde inspanningsvorm is een doeltreffende manier om lichaam en ziel te verbeteren.

Joanna Evans

BRONNEN:

1 Sleep, 2008; 31: 1001-1008
2 J Am Geriatr Soc, 2004; 52: 892-900
3 BMC Geriatr, 2006; 6: 6
4 Med Sport Sci, 2008; 52: 124-134
5 Arch Intern Med, 2004; 164: 493-501
6 J Am Geriatr Soc, 1996; 44: 489-497
7 J Rheumatol, 2003; 30: 2039-2044
8 Taehan Kanho Hakhoe Chi, 2007; 37: 249-256
9 Med Sport Sci, 2008; 52: 218-229
10 Rheumatology [Oxford], 2007; 46: 1648-1651
11 Arch Phys Med Rehabil, 2007; 88: 673-680
12 Med Sport Sci, 2008; 52: 209-217
13 Integr Cancer Ther, 2006; 5: 192-201
14 Prev Cardiol, 2008; 11: 82-89
15 Med Sport Sci, 2008; 52: 230-238
16 Orthop Nurs, 2003; 22: 353-360
17 Altern Ther Health Med, 1999; 5: 70-74
18 Evid Based Complement Alternat Med, 2007; 4: 107-113
19 Arch Intern Med, 2004; 164: 493-501