Ik ben 35 jaar en heb bij vlagen maagpijn, waarbij ik misselijk word en een opgeblazen gevoel krijg. Ik vrees dat het mijn blindedarm is. Als dat zo is, wat zijn dan mijn mogelijkheden?

Het lijkt weliswaar vrij eenvoudig om de appendix (blindedarm ) te laten verwijderen, en het wordt dan ook vrij vaak gedaan, maar het kan moeilijk zijn om een blindedarmontsteking daadwerkelijk vast te stellen. De blindedarm bevindt zich meestal rechts onder in de buik, maar kan zich wat in het rond bewegen. Hij kan zelfs links zitten.

In dat geval spreken we van situs inversus (Latijn voor ‘omgekeerde positionering’) en dan zijn de interne organen van het lichaam meestal allemaal in spiegelbeeld gesitueerd. (Situs inversus is echter relatief zeldzaam: het komt bij minder dan een op de 10.000 mensen voor.) Daardoor is het niet verbazingwekkend dat de gemiddelde huisarts het moeilijk vindt met zekerheid een blindedarmontsteking vast te stellen.

Ontstaan

De blindedarm (appendix) is een klein wormvormig stukje weefsel dat aan het eind van een zakje aan de darmen zit. Algemeen wordt aangenomen dat het een nutteloos stukje orgaan is; een verschrompeld overblijfsel van een verre, grazende voorouder, dat we nu niet meer nodig hebben. Wel zit de blindedarm vol lymfeweefsel dat de immuunfunctie versterkt1, dus hij zou wel eens een functie kunnen hebben voor de gezondheid. Toch beweren de dokters dat het geen aanwijsbare nadelen oplevert om hem te verwijderen.

Blindedarmontsteking slaat meestal toe in de leeftijden van tien tot veertig jaar. Daarna krimpt het orgaan van nature en geeft het minder problemen. Mannen hebben er vaker last van dan vrouwen en het komt veel vaker voor in Europa, Amerika en Australië dan in Azië en Afrika. Mensen die naar de westerse wereld migreren, worden er echter vatbaarder voor, zodat het waarschijnlijk iets te maken heeft met onze voedingsmiddelen of leefstijl.

Wel daalt het aantal gevallen van blindedarmontsteking momenteel al sinds een jaar of vijftig. De theorieën om dat te verklaren variëren van veranderingen in eetpatroon tot gebruik van antibiotica. Aangenomen wordt dat de onderliggende oorzaak van de infectie een plotselinge blokkade is in de blinde darm of een infectie, waardoor een plaatselijke ontstekingsreactie ontstaat. Soms ontstaat de ontsteking spontaan zonder duidelijke oorzaak.

Karakteristieke symptomen van een blindedarmontsteking zijn als eerste pijn midden in de maag, die gepaard gaat met verlies van eetlust, misselijkheid en lichte koorts. De pijn kan zich geleidelijk verplaatsen naar de plek van de appendix. Deze symptomen zijn echter niet zo absoluut. Ze worden gemakkelijk aangezien voor symptomen van iets anders. Bij een diverticulitis bijvoorbeeld, een ontsteking ter hoogte van de dikke darm, zit de pijn meestal links, maar soms ook rechts en dus dicht bij de appendix. Andere aandoeningen met soortgelijke symptomen zijn bekkenontstekingen van de eileiders en eierstokken, een zweer in de dunne darm die opengegaan is, een galblaasaandoening en een leverontsteking.

Dit alles zal duidelijk maken waarom bij gemiddeld een op de acht blindedarmoperaties de chirurg een volkomen gezonde appendix aantreft. Zorgwekkender is nog dat uit een recent onderzoek bleek dat dit aantal overbodige operaties al jaren niet veranderd is, ondanks de komst van nieuwe beeldvormende diagnostische technieken zoals echo’s, laparoscopie en MRI-scans2.

Diagnose

Sommige artsen maken zich steeds meer druk over het aantal overbodige operaties, vooral omdat een blindedarmoperatie weliswaar eenvoudig, maar niet zonder risico is. Niet zelden ontstaan er na zo’n operatie ernstige infecties of een abces in de buik3. Maar wellicht het grootste nadeel van zo’n verkeerde diagnose is dat een andere ziekte dus over het hoofd gezien is. De ziekte die het vaakst verward wordt met blindedarmontsteking is het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). Dat komt doordat bepaalde symptomen van PDS, zoals krampende pijn in de onderbuik, diarree of obstipatie, kunnen lijken op die van een ontstoken blinde darm.

PDS is ook zo’n ‘idiopathische’ ziekte, een ziekte die artsen niet begrijpen. Vroeger zei men vaak dat deze ziekte tussen de oren zat. Inmiddels erkent de medische stand eindelijk dat PDS een echte aandoening is. In tweederde van de gevallen ontstaat het door een voedselintolerantie4. Helaas wordt het probleem geteisterd door een gebrek aan objectieve tests voor voedselintolerantie, zodat de patiënt op een bijna-hongerdieet gezet moet worden om het voedingsmiddel te vinden dat de boosdoener is. Vervolgens worden een voor een verschillende voedingsmiddelen toegevoegd, en wordt gekeken wat er gebeurt. Een nuttige tweede keus is probiotica te gebruiken5.

Een andere maagdarmziekte die vaak voor blindedarmontsteking wordt aangezien, is coeliakie. Bij een dossieronderzoek bleek dat meer dan 70 procent van de patiënten met coeliakie voor een blindedarmoperatie had gekozen voordat ze de juiste diagnose kregen6.

Realiseer u ten slotte dat blindedarmontsteking niet perse een eindstadium inhoudt. Het is artsen pas onlangs begonnen te dagen dat hij vaak vanzelf overgaat net als iedere andere infectie. Als er enige twijfel is over de diagnose, is het dan ook redelijk veilig om gewoon af te wachten in plaats van zonder meer onder het mes te gaan7. Tevens is gebleken dat het risico van een scheuring van de blindedarm altijd overdreven is. Volgens een recent Amerikaans onderzoek treedt dat op bij hooguit een op de twintig gevallen8.

Graduele compressie-echografie en CT-scanning kunnen de diagnose bevestigen indien hij wordt uitgevoerd door iemand met ervaring. Toont het plaatje niet een duidelijk geval van een blindedarmontsteking die zou kunnen barsten, dan zou u, nogmaals, gewoon kunnen afwachten en alternatieve benaderingen proberen, althans in eerste instantie.

Homeopathische remedies die u kunt proberen zijn Belladonna, Bryonia en Iris Tenax. De traditionele Chinese geneeskunde kan ook een aantal ontgiftende en koortsverlagende kruiden leveren, evenals acupunctuur. Bij een dossieronderzoek van meer dan 600 gevallen bleek acupunctuur een zeurende appendix te verhelpen in meer dan de helft van de gevallen9.

BRONNEN:

1Gut, 1985; 26: 672-679
2JAMA, 2001; 286: 1748-1753
3Cochrane Database Syst Rev, 2005; 3: CD001439
4Scand J Gastroenterol, 1995; 30: 535-541
5J Clin Gastroenterol, 2004; 38 [6 suppl]: S104-106
6Dig Dis Sci, 2001 ; 46 : 2206-2208
7World J Surg, 2007; 31: 86-92
8J Am Coll Surg, 2006; 202: 401-406
9Chin Med J [Eng], 1977; 3: 266-269