Het nieuwste, verraderlijke gevaar voor de gezondheid is digitaal

De gezondheidsadepten onder ons weten wel waar de termen Big Pharma, Big Food en Big Agro voor staan. Het gebruik van deze termen wil voor velen van ons niet zeggen dat we alles wat uit deze industrieën voortkomt, ook afkeuren.

Deze termen duiden vooral op die elementen binnen elk van deze industrieën die nadelig zijn voor het algemeen belang of het milieu, waarvan we tenslotte afhankelijk zijn.

In een reeks uiteenzettingen wordt ons uit de doeken gedaan hoe ver men soms kan gaan binnen bepaalde onderdelen van deze industrieën. Big Pharma moet zich verweren tegen klokkenluiders zoals dr. Marcia Angell, voormalig redacteur van de New England Journal of Medicine. Zij schreef The truth about the drug companies: How they deceive us and what to do about it (2005, Random House).

Ook Peter Gøtzsche, een van de oprichters van de prestigieuze Cochrane Group, onthult alles in zijn boek Deadly medicines and organised crime (2013, CRC Press). Vijf jaar later werd hij uit de organisatie gezet die hij had helpen opbouwen. De laatste druppel was waarschijnlijk dat hij kritiek had op het eigen overzichtsonderzoek van Cochrane naar de veiligheid (of anderszins) van het HPV-vaccin dat tegenwoordig aan tieners over de hele wereld wordt toegediend.

Big Food heeft al heel wat critici over zich heen gehad, die zich vooral richten op het verkapte onderzoek naar manieren om het bliss point ofwel ‘gelukzaligheidspunt’ te maximaliseren, zodat mensen verslaafd raken aan de sterk bewerkte, giftige stoffen bevattende en ziekten veroorzakende producten uit deze industrie. Een van de boeken die de bal aan het rollen bracht, was Fat chance: the hidden truth about sugar, obesity and disease (2012) van dr. Robert Lustig.

Wat betreft Big Agro en de relatie met genetisch gemodificeerd voedsel is een van mijn favoriete boeken GMO myths and truths van Claire Robinson en de moleculair biologen dr. John Fagan en dr. Michael Antoniou. De inmiddels vierde editie van dit boek (2018) is te downloaden op www.theopensource.org.

De nieuwste ‘Big’ industrie die ons welzijn bedreigt is Big Tech. Het wordt steeds duidelijker dat het menselijke brein er niet op is gebouwd om te kunnen omgaan met de enorme hoeveelheid afleiding waarmee we tegenwoordig te maken krijgen op het werk en in de maatschappij.
Zoals de Amerikaanse academici Adam Gazzaley en Larry Rosen vaststellen in hun boek The distracted mind: Ancient brains in a high-tech world (2017), lukt het een alsmaar groeiende groep jonge mensen niet om omvangrijke, ingewikkelde taken succesvol uit te voeren – in ieder geval niet op tijd.

Dat komt doordat ze steeds worden afgeleid door binnenkomende mails, socialmediaberichten en andere digitale bronnen waarmee ze zijn opgegroeid. Dit bezorgt ze veel stress en draagt bij aan de stijgende cijfers van psychische gezondheidsproblemen en zelfs zelfmoorden onder pubers en jongvolwassenen.

Hebben we deze digitale aanslag aan onszelf te wijten? Of bestaan er spelers achter de schermen die onze zwakheden en gevoeligheden uitbuiten voor eigen gewin? Technologiebedrijven zijn, net als grote medicijn- en voedselproducenten, niet allemaal slecht.
Onderzoekers van de universiteit van Cambridge hebben bijvoorbeeld een app genaamd Decoder ontwikkeld, die specifiek gericht is op hersenactivering, vooral het frontopariëtale netwerk dat onmisbaar is voor complexe taken. Maar helaas zijn er ook gebieden waarop Big Tech niet veel goeds in de zin heeft.

Er bestaat een sterke overeenkomst met het uitbuiten van het ‘gelukzaligheidspunt’ door Big Food. Dit gelukzaligheidspunt werkt in op de oude opioïde beloningssystemen in onze hersenen, waardoor het moeilijk wordt om dat soort voeding te laten staan, vooral als het ons op elke straathoek en bij elk benzinestation in het gezicht staart.

Of met ons verlangen naar een medisch wondermiddel – een pilletje voor elke kwaal. Dat is wat miljoenen mensen willen als ze een arts bezoeken, ook al weten ze ergens wel dat hun klacht niet bij toverslag verdwijnt zodra ze een pilletje slikken.

Levende systemen vermijden chaos met behulp van terugkoppelingsmechanismen en zo werkt het ook in de menselijke samenleving. Nu het steeds duidelijker wordt dat we de komende generatie niet kunnen laten opgroeien met een ongebreidelde technologische groei, komen de critici naar voren.

De aanval wordt geleid door een groep contrarevolutionairen, voormalig medewerkers van bedrijven als Google en andere bedrijven uit Silicon Valley, met aan het hoofd Tristan Harris. Harris heeft de campagne Time Well Spent en de non-profitorganisatie Center for Human Technology opgezet. Via deze kanalen wordt geprobeerd om Big Tech-bedrijven ertoe te bewegen hun gedrag in te tomen – in het algemeen belang.
Het ondeugdelijke businessmodel van Big Tech is nu aan het licht gebracht. Alle grote spelers op de socialmediamarkt zoals Facebook, Twitter, Instagram en Google vechten om onze beperkte aandacht – dag en nacht.

Gewone gesprekken worden door deze platforms omgevormd in ‘streaks’ zoals op Snapchat. Ze verheerlijken een perfect leven vol rozengeur en maneschijn, scheiden ons van elkaar door ons in onze eigen bubbel te houden en verleiden ons tot het bekijken van de volgende automatisch afspelende video in plaats van tijd door te brengen met onze familie en vrienden.

Gelukkig wordt Big Tech nu onder de loep genomen. Laten we anderen – en vooral de jongste en kwetsbaarste kinderen – helpen om te zien wat wij zien. De geschiedenis herhaalt zich en we dienen in praktijk te brengen wat we geleerd hebben van de strijd tegen de uitbuiting door de andere ‘Bigs’.

Laten we er ook vaart achter zetten, zodat we voorkomen dat de nieuwste Big in het rijtje de samenhang in de maatschappij vernietigt. Tenslotte is dat wat ons tot mensen maakt.

Dr. Robert Verkerk is (wetenschappelijk) directeur van de Alliance for Natural Health International, een consumentenbeweging die zich inzet voor de bescherming van ons recht op natuurlijke gezondheidszorg en voeding.

Indien u meer wilt weten of wilt meehelpen kunt u kijken op de site van ANH (www.anh-europe.org) of op Facebook of Twitter (www.facebook.com/ANHInternational, www.twitter.com/anhcampaign).