Slaap is het beste medicijn voor het lichaam, maar miljoenen mensen hebben last van chronische slaapproblemen. Een groot aantal mensen gebruikt slaappillen of een ander hulpmiddel, in Amerika is dat zelfs een op de vier mensen. Toch kunnen eenvoudige aanpassingen van het voedingspatroon het probleem vaak verhelpen.Een vriendin van me begon er de laatste tijd slecht uit te zien, en zich ook zo te voelen. Een opgeblazen gezicht, spanning en angstgevoelens, nachtmerries en een gevoel alsof ze onder de medicijnen zat. Het bleek dat ze een van de nieuwste slaapmiddelen was gaan gebruiken omdat ze slaapproblemen had. Door de medicatie verbeterde haar slaap slechts marginaal, maar de negatieve uitwerkingen waren zo groot dat ze geleidelijk met het middel stopte. Toen verdwenen de meeste bijwerkingen en ze sliep niet slechter dan in de tijd dat ze het middel gebruikte. Wel voelde ze zich in elk geval overdag beter en had ze geen nachtmerries meer.

Noodzaak en nut

De meeste mensen hebben zeven à acht uur slaap per nacht nodig. Als ze daar niet aan toe komen, kan het goed zijn ‘s middags even kort te slapen. Sommige mensen geloven dat ze toekunnen met vijf of zes uur slaap, maar wanneer ze overdag steeds in slaap vallen, of zich overeind moeten houden met veel koffie, kunnen ze er zeker van zijn dat zij niet voldoende kwaliteitsslaap krijgen (zie kader).Slaap is nodig om de hersenfuncties te herstellen en stress te verwijderen, alsmede voor herstel en genezing van weefsels en organen. Zieke of gewonde mensen genezen sneller wanneer ze veel slapen.

Er is een familie in Italië met ‘fatale familiale insomnie’ die optreedt vanaf de middelbare leeftijd. Uit hun ziekteverloop blijken duidelijk de langetermijneffecten van extreme slaapdeprivatie: ‘Je bloeddruk en polssnelheid stijgen en je gaat erg zweten doordat je lichaam in een te hoge versnelling raakt. Je gaat steeds sneller achteruit totdat je zelfs je balans kwijtraakt en niet meer kunt lopen en zelfs praten… In de laatste fase, meestal na een aantal maanden, raak je in een staat van uitputting die lijkt op coma en vind je een, tegen die tijd genadige dood‘1.

Voedingsaanpassing

Hebt u slaapproblemen, dan kunnen de volgende ingrepen in het voedingspatroon zorgen voor een goede nachtrust.
• Gebruik geen cafeïne meer, in welke vorm ook. Denk daarbij ook aan de verborgen varianten. Slaapproblemen ontstaan vaak door stress en herhaalde negatieve gedachten. Cafeïne versterkt die2. Zelfs één kop koffie in de ochtend kan de oorzaak zijn van slapeloosheid om vier of vijf uur in de daaropvolgende nacht. Zwarte of groene thee kunnen dezelfde effecten hebben ook al bevat groene thee het ontspannende middel L-theanine. Cafeïne zit in gewone, maar ook in cafeïnevrije koffie (waar altijd wat resten cafeïne achterblijven), zwarte thee, groene thee, cola, chocolade in alle vormen, en in toetjes, ijs of welk snoep- of voedingsmiddel ook met een van bovenstaande ingrediënten. Het kan enkele dagen duren voordat u van cafeïne bent afgekickt. Probeer het geleidelijk te doen, anders krijgt u hoofdpijn. Krijgt u hoofdpijn en gebruikt u daar een pijnstiller tegen, kijk dan eerst of er geen cafeïne (coffeïne) in zit, want daarmee wordt het probleem weer in stand gehouden.
• Eet ’s avonds alleen een lichte maaltijd. Vermijd rood vlees of copieuze maaltijden, en eet alleen wat minimaal nodig is om de trek te stillen. Dat kan een salade zijn met vis, een eenvoudige pasta of volkoren granen met groenten, een vegetarische (niet te pittige) curry of groentesaus met rijst, soep of crackers. Drink alleen water. Dit kan ook nog andere voordelen opleveren. Zo snurkte mijn man helemaal niet meer toen hij de helft minder ging eten. Ook viel hij ervan af.
• Verminder of drink geen alcohol. Hoewel alcohol in eerste instantie rustgevend werkt, heeft het drinken van alcohol een significant slechte uitwerking op de slaap3.
• Zoek naar voedselallergieën of intolerantie van voedingsmiddelen die u ’s avonds gebruikt. Ongeveer zes uur nadat u zulk voedsel hebt gegeten, slaat uw polssnelheid op hol. Eet ze niet meer, vooral ’s avonds niet.
• Neem een kop hete kruidenthee (kamille is goed) met een theelepel honing, of neem een halve theelepel honing vlak voor het slapengaan of wanneer u ’s nachts wakker wordt. Honing helpt bij een laag bloedsuikergehalte, een veelvoorkomende oorzaak van slapeloosheid4.
• Probeer mijn favoriete anti-stress en anti-slapeloosheidmiddel: appelsap-kudzu-pudding. Kudzu wordt gemaakt van een wilde klimplant in Azië en wordt al sinds lang in de Chinese geneeskunst gebruikt ter ontspanning. Voor één portie giet u 225 ml koude appelsap in een steelpan met twee eetlepels stukjes kudzu. Meng het sap met de kudzu met een houten lepel, tot er geen stukjes meer zijn. Voeg ¼ eetlepel vanille toe (optioneel). Verhit op laag vuur onder voortdurend roeren, totdat het mengsel dikker wordt en gaat koken. Heet opdrinken. Als u geen kudzu kunt vinden, probeer dan ongefilterde appelcider met kaneel. Kaneel kan het bloedsuikergehalte reguleren en bloedsuikerschommelingen zijn een veelvoorkomende oorzaak van slapeloosheid4.
• Neem andere maatregelen om het bloedsuikergehalte constant te houden. Een eenvoudige oplossing is een banaan te eten voor u naar bed gaat. Die bevat veel kalium, is zacht en zoet, houdt het bloedsuikergehalte constant en is zeer ontspannend.
• Houd de slaapkamer donker en rustig, en slaap lekker!

Annemarie Colbin PhD
Dr. Colbin heeft prijzen gewonnen als toonaangevend auteur op het gebied van natuurlijke gezondheid. Haar website is te vinden op www.foodandhealing.com.

1New York Times Magazine, 6 mei 2001
2Clin Pharmacol Ther, 1976; 20: 682-689
3Electroenceph Clin Neurophysiol, 1980; 48: 706-709
4Murray M, Pizzorno J. Encyclopedia of Natural Medicine, herziene 2nd edition. Rocklin CA, USA: Prima Publishing, 1998

Een goede slaap houdt in dat u:
• inslaapt binnen tien minuten nadat het licht uitgaat;
• een gevoel van ‘verdwijnen’ heeft en, bij het ontwaken, van ‘weer verschijnen’;
• vanzelf wakker wordt op het tijdstip waarop dat moet (dat kan door uzelf bij het slapengaan te vertellen hoe laat dat moet zijn);
• wekkers met enige reserve gebruikt: deze kunnen de slaap op een verkeerd moment onderbreken waardoor u zich de hele dag nors en moe voelt;
• slaapt in een volledig donkere en stille kamer.