Mij werd de vraag gesteld of astmaklachten met voeding en supplementen kunnen worden verminderd. Om deze vraag te beantwoorden, heb ik mij dagenlang ondergedompeld in vele studies over dit onderwerp. Wat ik allemaal ben tegengekomen in de medische literatuur kun je lezen in dit artikel. Doe er je voordeel mee!

Wat is astma?

Bij astma is het slijmvlies aan de binnenkant van de buisjes in de longen ontstoken. Hierdoor zwellen deze op en wordt er meer slijm geproduceerd, met als gevolg dat er minder ruimte is om vrij te ademen. In eerste instantie geeft astma vooral benauwdheid, waarbij er een kenmerkend piepend geluid wordt gemaakt bij het ademen. Doordat er veel slijm ontstaat, hoest een astmapatiënt veel, vooral in de nacht. Het ademen kost meer moeite dan normaal, waardoor vermoeidheid kan optreden. Lichamelijke activiteit, zoals sport, wordt over het algemeen minder lang volgehouden. De algehele fitheid kan hierdoor afnemen.

Hoe vaak komt astma voor?

Astma komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen en ook vaker bij jongens dan bij meisjes.1 Bij volwassenen is dit gek genoeg weer precies andersom. Wereldwijd komt astma bij zo’n 4 procent van de mensen voor, maar in de meeste westerse landen is dat op dit moment ruim 8 procent.2 Meestal ontstaat astma tijdens de jeugd, maar in sommige gevallen kan het ook op volwassen leeftijd beginnen. Er zijn zelfs voorbeelden bekend van mensen waarbij astma pas na het 50e levensjaar ontstond.

Wat is de oorzaak?

Astma is eeen (allergische) reactie op een externe prikkel. In de meeste gevallen zit deze prikkel in de lucht van de omgeving. Het kan hierbij gaan om pollen van bomen en gras, tabaksrook, huidschilfers van huisdieren, huisstofmijt of schimmels. Bij astma kan het immuunsysteem overgevoelig zijn geraakt. Een theorie is dat we in het westen te hygiënisch leven, waardoor het immuunsysteem weinig meer gewend is en te snel in actie komt.3 Kinderen die op een boerderij zijn opgegroeid hebben later in hun leven minder kans op het krijgen van astma.4 Zelfs mensen die in de buurt wonen van een boerderij, blijken een lagere kans te hebben op het krijgen van astma. 5,6

Het blijkt dat mensen die via een keizersnede op de wereld zijn gekomen een grotere kans hebben om allergieën en astma te ontwikkelen.7 Bij de keizersnede is sprake van een zogenoemde steriele geboorte, oftewel een geboorte zonder dat er bacteriën bij komen kijken om de basis van de darmflora aan te leggen. Het slikken van antibiotica in de kinderjaren wordt wel weer geassocieerd met een grotere kans op het krijgen van deze aandoening.8 Het hebben van overgewicht is een risicofactor voor het krijgen van astma, wat te verklaren is doordat vetcellen ontstekingen in het lichaam kunnen aanjagen.9

Wat kun je doen met voeding?

Aangezien astma in nauw verband staat met het immuunsysteem, oxidatieve stress en ontstekingen in het lichaam, ligt de focus vooral op het kalmeren van het immuunsysteem en verminderen van ontstekingen:10,11

Eet veel onbewerkte groente en onbewerkt fruit: het eten van veel groente en fruit in het algemeen kan voorkomen dat astma tot ontwikkeling komt, omdat dat ervoor zorgt dat er minder ontstekingsbevorderende cytokines vrijkomen in je lichaam.12,13 Ook als er al sprake is van astmatische klachten kan het volgens meerdere studies helpen om meer groente en fruit te eten.14

Eet meer van deze voedingsmiddelen: An apple a day keeps the doctor away blijkt voor astmapatiënten waar. Meerdere studies melden dat de catechines in appeltjes kunnen zorgen voor een afname van astma.15 Het dagelijks drinken van tomatensap kan de luchtwegen doen ontspannen en kan ondersteunend werken.16 Volgens onderzoek kan voedsel dat rijk is aan kalium, en dan bananen in het bijzonder, een piepende ademhaling bij kinderen verminderen.17

Eet minder van deze voedingsmiddelen: laat alcohol staan en bewerkt vlees in de winkel liggen.18 Voeding die rijk is aan bewerkte ingrediënten en junkfood kan astma aanjagen.19 Volgens onderzoekers komt dit doordat geraffineerd voedsel rijk is aan ontstekingsbevorderende nutriënten, zoals
omega 6-vetzuren en natrium.20,21

Eet meer vette vis: voldoende lange-keten omega 3-vetzuren in de vorm van EPA en DHA blijken belangrijk om astma en ontstekingen in het lichaam te verminderen.22

Eet vezelrijk voor een gezonde darmflora: een factor die vaak wordt vergeten is de rol van de microbiota: het eten van voldoende vezels kan de darmflora harmoniseren en het immuunsysteem kalmeren, met minder astmatische klachten als gevolg.23

Eet meer kruiden: gember werkt net als een bèta-agonist (astmamedicijn) ontspannend op de spieren van de luchtwegen, waardoor de luchtwegen zich weer verwijden, wat het ademhalen weer makkelijker maakt.24 Ook kurkuma kan ontstekingen verminderen, waardoor astmatische klachten in sommige gevallen verminderen.25,26,27

Drink een paar keer rauwe melk: hoewel het Voedingscentrum het afraadt, kan het volgens onderzoekers helpen om een aantal keren rauwe melk te drinken.28 Bacteriën en eiwitten zouden het immuunsysteem trainen waardoor de kans op een astma-aanval verkleind kan worden.

Sluit een allergie uit

Sommige mensen kunnen last krijgen van astma door rode wijn, wat volgens onderzoekers niet komt door het toegevoegde sulfiet.29 Toch komt een allergie voor sulfiet vrij veel voor bij mensen met astma, waardoor zij dit additief maar beter kunnen vermijden.30 Sulfiet zit vooral in rode wijn, gedroogd fruit en garnalen. De E-nummers E220 t/m E228 op het etiket van levensmiddelen geven aan dat er sulfiet aan is toegevoegd. Sulfiet komt ook voor in natuurlijke voedingsmiddelen zoals uien, knoflook en kolen, waardoor sommigen dit beter kunnen laten staan.31

Een ander allergeen dat wordt gelinkt aan het verergeren van astmatische klachten zijn silicaten.32 Dit zijn moleculen met kiezelzuur (silicaat), die we onder meer vinden in gedroogd fruit zoals rozijnen, groente zoals asperges, uien en paddenstoelen, kruiden zoals curry, tijm en rozemarijn, en verder nog specifiek in tomatenpuree, thee en wijn.33,34,35 Granen, vlees, vis en zuivel bevatten zo goed als geen silicaten. De pijnstiller aspirine heeft als actieve stof acetylsalicylzuur, wat een silicaatverbinding is, waardoor sommige mensen hierdoor ademhalingsproblemen kunnen krijgen.36,37 Voor deze mensen is het extra belangrijk om te letten op de in voeding aanwezige silicaten.

Voeding tijdens zwangerschap en beginjaren blijkt extreem belangrijk

De kwaliteit van de voeding tijdens de zwangerschap blijkt van invloed op het ontstaan van astma bij het kind; vooral voldoende antioxidanten zoals vitamine E en zink blijken belangrijke schakels.38 Na de geboorte is het krijgen van natuurlijke moedermelk via borstvoeding een risicoverlagende factor op het krijgen van astma.39 Vervolgens is een gezonde voeding na deze periode ook van invloed op het krijgen van astma bij kinderen.40

Wat kun je doen met supplementen?

Het gebruik van alleen supplementen zal de astma niet doen verdwijnen, maar volgens onderzoek kunnen supplementen wel degelijk ondersteunend werken:

• Vitamine D: het opheffen van een tekort aan vitamine D wordt door wetenschappers veel genoemd als zinvol.41,42,43 Er zijn onderzoekers die aangeven dat vitamine D vooral in combinatie met vitamine A effectief is bij astma.44 Over het algemeen zal er niet snel een tekort aan vitamine A spelen, wel aan vitamine D.45
• Magnesium: ook het aanvullen van magnesium lijkt effectief.46,47,48,49 Volgens sommige onderzoekers is het zelfs slim om magnesium te inhaleren.50
• Pycnogenol: ook het slikken van 100 mg Pycnogenol is volgens onderzoekers effectief bij allergische astma.51,52
• L-carnitine: een studie meldde dat L-carnitine, dat vooral in vlees en dierlijke producten voorkomt, een milde vorm van astma bij kinderen kan verminderen.53
• Foliumzuur: een tekort aan foliumzuur komt bij astmapatiënten vaker voor, waardoor suppletie met folaat het proberen waard kan zijn.54
• Selenium: het mineraal selenium kan interessant zijn in de strijd tegen astma.55 Uit een studie blijkt dat astmapatiënten met een hogere seleniumstatus in het bloed over een betere longfunctie beschikken.56 Een andere studie meldde dat het suppleren van selenium kan leiden tot minder gebruik van ontstekingsremmers in de vorm van corticosteroïden.57
• Ayurvedische kruiden: met het Ayurvedische kruidenextract Coleus forskohlii wordt volgens vele studies goede resultaten geboekt.58,59 Ook Boswellia serrata lijkt veelbelovend.60

Tweetrapsraket

Het opvolgen van de bovenstaande adviezen kan effectief zijn, maar ze blijken nog krachtiger te werken wanneer ze met beweging worden gecombineerd. Wetenschappers melden in meerdere studies dat de voedingsadviezen beter werken wanneer deze worden gecombineerd met regelmatige fysieke inspanning.61 Goed eten en de juiste supplementen slikken zal in combinatie met bankhangen veel minder effectief zijn. Combineer dus voeding en beweging tot een tweetrapsraket en de kans is groot dat je verbetering zal opmerken.

Bronnen
1 CMAJ. 2009 Oct 27; 181(9): E181–E190
2 Curr Opin Otolaryngol Head Neck Surg. 2016 Jun;24(3):245-9
3 Allergy. 2004 Feb;59(2):124-37
4 Environmental and occupational disease. Jan 2018;141(1):382-390.e7
5 Pediatr Allergy Immunol. 2018 May;29(3):275-282
6 Thorax 2004;59:381-386
7 Clin Perinatol. 2011 Jun;38(2):321-31
8 Pediatr. 2011 June;127(6) 1125-1138
9 https://www.thoracic.org/statements/resources/allergy-asthma/an-official-american-thoracic-workshop-report-obesity-and-asthma.pdf
10 J Allergy Clin Immunol. 2008 Mar; 121(3): 560–572
11 Nutr. 2017 Nov;9(11): 1227
12 Nutr Rev. 2020 Nov;78(11):928–938
13 Nutr Rev. 2014 Jul;72(7):411–428
14 Nutr. 2017 Apr;9(4): 341
15 Nutr J 3, 5 (2004)
16 PLoS One. 2016 Jul 20;11(7):e0159633
17 Eur Resp J2007 29:1161-1168
18 https://erj.ersjournals.com/content/erj/52/1/1702572.full.pdf
19 Thorax 2013;68:351-360
20 https://www.atsjournals.org/doi/pdf/10.1164/rccm.200405-611PP
21 Pediatrics. 2014 Mar;133(3): e635–e642
22 Allergol Int. 2015 Jan;64(1):27-34
23 Clin Transl Immunology. 2016 May 13;5(5):e82
24 Am J Respir Cell Mol Biol. 2014 Jan;50(1):115-24
25 Mediators Inflamm. 2019; 2019: 4927430
26 Clin Exp Pharmacol Physiol. 2015 May;42(5):520-9
27 J Clin Diagn Res. 2014 Aug;8(8):HC19–HC24
28 Curr Opin Allergy Clin Immunol. 2012 Oct;12(5):461-6
29 Thorax 2001;56:763-769
30 Gastroenterol Hepatol Bed Bench. 2012 Winter; 5(1): 16–23
31 https://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=KR2001000393
32 Dtsch Arztebl Int. 2008 Feb;105(8):137–142
33 J Am Diet Assoc. 1985 Aug;85(8):950-60
34 Food Funct. 2011 Sep;2(9):515-20
35 Molecular Nutrition & Food Research. 2011 May;55(S1):S7-S14
36 Otolaryngol Head Neck Surg. 2015 Jan;152(1):42-7
37 Am J Rhinol Allergy. 2016 Nov-Dec; 30(6): 407–413
38 Am J Clin Nutr. 2006 Oct; 84(4): 903–911
39 Acta Paediatr. 2015 Dec;104(467):38-53
40 BMC Public Health. 2015 Sep 30;15:993
41 Clin Ther. 2017 May;39(5):917-929
42 Cureus. 2017 May; 9(5): e1288
43 Am J Clin Nutr. 2010 May;91(5):1255-60
44 Medicine (Baltimore). 2018 Feb; 97(7): e9830
45 Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8167
46 Eur J Clin Nutr. 2007 Jan;61(1):54-60
47 J Asthma. 2010 Feb;47(1):83-92
48 Magnes Res. 2003 Dec;16(4):262-70
49 Am J Epid, 2002 Jan;55(2):125–131
50 Trials 17, 261 (2016)
51 J Med Food. Winter 2001;4(4):201-209
52 Panminerva Med. 2011 Sep;53(3 Suppl 1):57-64
53 J Allergy (Cairo). 2012;2012:509730
54 Ann Am Thorac Soc. 2016 Feb;13(2):223-30
55 Mol Aspects Med. 2012 Feb; 33(1): 98–106
56 Ann Clin Biochem. 2011 Jul;48(Pt 4):344-51
57 Bratisl Lek Listy. 2002;103(1):22-5
58 J Int Med Res. Mar-Apr 2006;34(2):200-7
59 Wien Med Wochenschr. 1986 Dec;136(23-24):637-41
60 Eur J Med Res. 1998 Nov 17;3(11):511-4
61 J Allergy Clin Immunol Pract. May-Jun 2018;6(3):803-811