ALSEM (ARTEMISIA ANNUA) Is een heesterachtig kruid dat overal ter wereld voorkomt. Het heeft een intrigerende geschiedeins. Enkele historische feiten: Het werd gebruikt als geneesmiddel tegen intestinale wordem, als preventief middel tegen de pest, als middel tegen ongedierte(voornamelijk vlooien), En het is een hoofdbestanddeel van de beruchte groene likeur Absinth.

Het kruid is genoemd naar Artemis, in de Griekse mythologie de godin van de jacht. In de Chinese geneeskunst wordt het al duizenden jaren gebruikt als middel (met de naam quing-haosu) tegen allerlei soorten kwalen. In de middeleeuwen wreef men baby’s in met een artemisiahoudende olie om hun gezondheid te beschermen.

In zijn boek The Complete Herbal houdt de beroemde zeventiende-eeuwse plantkundige Nicholas Culpeper een slag om de arm door het plantje onder andere ‘goed tegen alles’ te noemen en op te merken dat ‘…aangezien God geen zinloze dingen schept, het ergens voor moet dienen’.

Alsem tegen ME

Hoewel het bitter smakende kruid dus reeds een lange geschiedenis als geneesmiddel voor allerlei kwalen heeft1, is er weinig onderzoek naar gedaan. De laatste tijd duiken er meer onderzoeken op maar ze vertonen geen eenduidige resultaten.

De gerenommeerde Amerikaanse voedingsdeskundige Leo Galland onderzocht meer dan 200 patiënten met myalgische encefalomyelitis (ME) (ook wel chronische-vermoeidheidsyndroom genoemd) en constateerde dat zij in 28 procent van de gevallen besmet waren met Giardia Lamblia, een darmparasiet.

In zijn boek Power Healing (Random House 1998), beschrijft hij hoe hij hen succesvol behandelde met A. annua. Het werkingsmechanisme is nog niet bekend: werkt het plantje als een fungicide (en bestrijdt het dus de groei van Candida albicans waaraan ME-patiënten lijden), werkt het tegen parasieten (zodat de Giardia wordt bestreden) of is de werking antibacterieel of antiviraal?
Artemisia is ook heilzaam bij koorts en infecties en het houdt de leverfuncties adequaat en gezond2.

Artemisinine tegen malaria

Het belangrijkste bestanddeel uit A. annua is het Artemisinine. Uit scheikundig onderzoek blijkt dat deze stof diverse parasieten en bacteriën doodt3. Ook is in verschillende proeven gebleken dat de groep van Artemisininen werkzaam is tegen malaria.

Het effect van Artemisinine als levensreddend middel bij ernstige malaria is vergelijkbaar met dat van kinine4. Bovendien werkt het sneller dan andere antimalariamiddelen5. Bij een onderzoek werden drie methoden van behandeling vergeleken: zetpillen met Artemisinine in combinatie met mefloquine (een regulier antimalariamiddel); intramusculaire injecties van artesunaat (Artemisia maar dan in een andere vorm) met mefloquine; en intraveneuze injecties van kinine (eveneens een reeds lang gebruikt conventioneel middel) met pyrimethamine/sulfadoxine (antiparasitair middel).

In totaal negen patiënten overleden: vier in de groep met artesunaat, vijf in de met kinine behandelde groep en slechts twee in de groep die behandeld werd met Artemisinine. Ook waren degenen die met Artemisinine of artesunaat werden behandeld, sneller parasietvrij.

Opmerkelijk was dat bij patiënten die met het kruid werden behandeld, de doelstelling van de therapie, parasietvrij binnen zeven dagen, werd gehaald. Dit in tegenstelling tot de met kinine behandelde groep waarbij patiënten niet binnen zeven dagen parasietvrij waren6.

Alsem tegen darmproblemen

Alsem kan ook worden gebruikt om het prikkelbaredarmsyndroom te behandelen. Evenals ME kan deze aandoening uiteenlopende oorzaken en verhevigende factoren hebben waaronder parasieten, zoals een lezer van PROOF!7 ontdekte. J. Harvey uit Barry was 73 toen ze ons een brief schreef over haar symptomen van brandend maagzuur en regelmatig terugkerende hevige diarree.

Ook had ze voedingsallergieën, darmkrampen als ze had gegeten, jeuk, pijn in haar rechterschouder en een hartritmestoornissen. Ze weet dit alles aan haar leeftijd. Maar haar symptomen verergerden en ze belandde ermee in het ziekenhuis. Na diverse onderzoeken werd ze ontslagen met de diagnosen angina pectoris en een darminfectie.

Ze schrijft: ‘Ik besloot zelf op onderzoek uit te gaan en kwam terecht bij de parasiet Entamoeba histolytica. Omdat de artsen me alleen maar uitlachten, ben ik geërgerd overgestapt op een kruidengeneeskundige, die mij Artemisia annua voorschreef.

En vandaag, elf maanden nadat ik uit het ziekenhuis ben ontslagen, ben ik zo goed als symptoomvrij. De behandelend arts wil me niet geloven.’ Besmetting met Entamoeba histolytica komt veel vaker voor dan wordt gedacht; meestal wordt ten onrechte de diagnose prikkelbaredarmsyndroom gesteld.

Volgens een schatting van enkele jaren geleden is 1 procent van de bevolking met deze parasiet besmet. De amoebe dringt binnen via de darm, doorboort dan vaak de darmwand en komt zodoende via de poortader in de lever en het bloed. Vaak vormt hij in de lever cysten (omkapselde kolonies), waardoor de lever wordt beschadigd en er pijn in de schouder ontstaat. De diarree kan een reactie zijn van de darmen op de overgroei van amoebekolonies in de dikke darm.

Toepassing en bijwerkingen

Artemisia is niet toxisch. In klinische proeven zijn geen nadelige bijwerkingen aangetoond8, maar mensen kunnen wel verschillend reageren op het middel9. De gebruikelijke dosering van het kruid in poedervorm is 3 g/dag. Bij consumptie van het kruid in zijn geheel kan, evenals bij gebruik van Artemisinine, een opgezet gevoel in de maag optreden, diarree, pijn in de buik en soms koorts. Het geneeskrachtige kruid moet dus voorzichtig worden gebruikt met alertheid op eventuele bijwerkingen.

Clive Couldwell

BRONNEN:

Med Hypoth, 1987; 23: 187-93
2Gen Pharmacol, 1995; 26: 309-15
3Bone K, Morgan M, Clinical Applications of Ayurvedic and Chinese herbs, Warwick, Australia: Phytotherapy Press, 1992: 7-12
4 N Engl J Med, 1996; 335: 69-75; Med Trop [Mars], 1998; 58 [3 Suppl]: 61-2
5 The Lancet, 1993; 341: 603-8; Lancet, 1992; 339: 317-21
6 Roy Soc Trop Med Hyg, 1997; 91: 335-42
7 PROOF! vol 7 no 5, p 11
8 The Lancet, 1993; 341: 603-8 [literatuurstudie]
9 The Lancet, 1992; 339: 649-51
10 Pharmazie, 1949; 4: 463
11 Chir Acad Hom. 1996; 7: 49-54
12 Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi, 1997; 17: 70-2

De plantenfamilie Artemisia

De meeste soorten Artemisia zijn op een of andere manier te gebruiken als geneesmiddel.
• De Blackfoot-indianen in het westen van Amerika legden de bladeren van Artemisia frigida op wonden tegen zwelling; in veel traditionele Afrikaanse culturen ten zuiden van de Sahara werd een andere variatie, Artemisia afra jacq, gebruikt om wonden af te dekken en de wondgenezing te bevorderen10.
• In een tweeledig onderzoek door de Chiropractic Academy of Homeopathy in de VS wordt een lijst homeopathische middelen gegeven waarvan reeds lang vaststaat dat ze effectief zijn tegen bepaalde parasieten11. A. cina 3DH (Alsemwormkruid; A. maritima) blijkt effectief te zijn bij aarsmaden (Oxyuris vermicularis).
• Verwante plantsoorten zijn reeds lang in gebruik tegen hooikoorts. Een populair geneesmiddel voor hooikoorts is in China een mix genaamd Biminkang. Het hoofdbestanddeel hiervan is A. rupestis. In een klinische proef bleek het middel in 90 procent van de gevallen effectief12.

Geneesmiddelen op basis van Artemisinine zijn zowel in de VS als in Europa niet op de markt; ze worden nog als experimenteel beschouwd. Het is niet aan te bevelen in plaats daarvan alsem in zijn geheel te gebruiken (A. annua of ‘zomeralsem’), zeker niet om malariapatiënten te behandelen. Malaria is potentieel fataal en moet onmiddellijk worden behandeld.