Mijn vader is rond de vijfenzestig en hoort steeds slechter. Hij draagt gehoorapparaten in beide oren en heeft daarom onvermijdelijk last van infecties en pijnlijke oren. Hij vroeg zijn huisarts om druppels tegen de pijn en kreeg Canesten AF-spray. Hij nam het recept mee, spoot de spray thuis in zijn oren, wat een hevig brandend gevoel veroorzaakte, waardoor hij alleen maar méér last van zijn oren kreeg.

Op het doosje merkte hij de tekst ‘voor voetschimmel’ op. Hij las de bijsluiter en ontdekte dat er heel duidelijk stond dat de spray nooit in nabijheid van oren, ogen of mond gebruikt mag worden.

Bij de apotheker die het recept had gemaakt, vroeg hij of hij wel het juiste medicijn had meegekregen. Ja, het was precies zoals het recept voorschreef. Hij ging terug naar de huisarts en vertelde de assistente zijn verhaal. Later kreeg hij te horen dat deze spray zonder problemen eerder was voorgeschreven tegen pijnlijke oren.

Ik zou graag willen weten waarom een product, waarvan duidelijk wordt vermeldt dat het niet in de oren mag worden gebruikt, precies voor dat doel wordt voorgeschreven. – Gillian Grant, via e-mail.

Huisartsen zijn erom berucht dat ze vaak snel een receptje uitschrijven zonder de kleine lettertjes te lezen, waarschijnlijk vanwege de haast om hun patiënten zo snel mogelijk weer de deur uit te krijgen. In alle protocollen en richtlijnen voor artsen worden dokters heel duidelijk gewaarschuwd dit middel alleen voor extern gebruik voor te schrijven; de spray mag nooit in contact komen met ogen, oren of slijmvliezen (zoals die rond de luchtwegen); het product mag dus ook niet geïnhaleerd worden.

Als andere patiënten die deze spray voor een oorinfectie kregen, géén last hebben gehad van bijwerkingen, hebben ze ontzettend veel geluk gehad.Enkele van de belangrijkste problemen met dit middel zijn ernstige huidirritatie, waaronder galbulten, uitslag, branderigheid, roodheid, blaren en zelfs loslaten van de huid, steken of opzwellen.

Voor branderige oren kan uw vader beter naar een natuurgenezer gaan voor oordruppels op kruidenbasis, samengesteld uit knoflook, koningskaars, Calendula en Sint-Janskruid, waarvan men ontdekt heeft dat het oorontsteking bij kinderen voorkomt.1 Maar druppel geen theeboomolie (tea tree oil) in de oren: na dierproeven ontdekte men dat de olie oorbeschadiging veroorzaakte.

Fouten bij uitschrijven recept

Canesten AF-spray bestaat uit clotrimazol, een lid van de imidazolfamilie van anti-schimmelmiddelen. Het middel vernietigt de celmembraanstructuur van schimmels. Soms wordt clotrimazol gecombineerd met een krachtige steroïde, zoals in het medicijn dat als Lotrison op de markt is gebracht. Huisartsen lijken geen idee te hebben bij welke indicaties dit middel mag worden voorgeschreven.

Lotrison mag alleen voor de behandeling van schimmelinfecties bij volwassenen en kinderen boven de twaalf jaar worden gegeven. Toch heeft een Amerikaans onderzoek onder 106 kinderartsen aangetoond dat 23 procent van de artsen die dit combinatiemiddel routineus voorschrijven, het ook voor luieruitslag voorschreef.

Slechts 18 procent van de kinderartsen in het onderzoek wist dat het om een zeer krachtig steroïde ging!2 Veel patiënten krijgen contactallergie door deze medicijnen – een probleem dat groter wordt naarmate de middelen vaker over de toonbank gaan. Volgens Japans onderzoek was 30 procent van de gebruikers allergisch.3

Andere effecten

Het is verstandig opnieuw te bedenken dat dit medicijn, een ‘azole’, vergelijkbaar is met sommige systemische antischimmelpolyenen zoals amfotericine B. Al deze soorten hebben een negatief effect op het metabolisme van menselijke – en van schimmel- – cellen.4

Het is een middel dat, indien inwendig gebruikt, koorts, hoofdpijn, onregelmatige hartslag, spierkramp, spierpijn, zwakte, braken, slechter of dubbel zien, stuiptrekkingen (aanvallen), pijn of zwakte in de handen of voeten en kortademigheid kan veroorzaken.

Na een ernstige aanval van voetschimmel maakte een lid van het team van What Doctors Don’t Tell You de fout een snelle medische ‘opknapbeurt’ te verkiezen boven effectieve alternatieve therapie. Volgens de richtlijnen van de apotheker smeerde hij een dikke laag Canestencrème op de geïrriteerde tenen.

Zijn voet zwol onmiddellijk op – zo erg, dat hij er niet mee kon lopen. De voet deed erg zeer en op een bepaald moment vreesde hij zelfs dat een van de tenen moest worden geamputeerd. Na een aantal dagen begonnen zwelling en roodheid eindelijk af te nemen.

De crème is hoogstwaarschijnlijk de bloedbaan binnengekomen door een van de vele barsten in de huid als gevolg van de voetschimmel. Theeboomcrème of etherische olie, aangelengd met een basisolie, zouden een veiliger en effectievere keuze zijn geweest. In dit geval hebben we onze opmerkingen maar achterwege gelaten.

BRONNEN:

1 Arch Ped Adolesc Med, 2001; 155: 796-9.
2 Dermatol Online J, 2002; 155: 8:3.
3 Nippon Ika Daigaku Zasshi, 1996; 63: 356-64.
4 Dent Update, 2000; 27: 165-70, 172-4.