Anders kijken: De spijsvertering

De spijsvertering begint in de mondholte, waar de tong al smaken herkent en de spijsvertering aanstuurt in wat er komen gaat. Goed om over na te denken, want regelmatig wordt ons verteringssysteem op het verkeerde been gezet.

Maag

Via de slokdarm daalt het voedsel naar de maag. De ingang van de maag is een slijmvliesklep, die door uitrekking, maagzuur of verkeerd eten kapot kan gaan. Een kapotte maagklep beschermt de slokdarm minder tegen zuurbranden. De maag ligt linksachter de ribbenkast en grenst aan het hart, waardoor soms hart- en maagklachten verward worden.

De functie van de maag is voor-verteren, door het voedsel te kneden en te vermengen met zoutzuur. Bijkomstig voordeel is dat eventuele bacteriën in het voedsel worden vernietigd door het maagzuur.

De maag van een persoon is zo groot als de vlakke hand van deze persoon en dus per mens verschillend. Omgerekend is de inhoud gemiddeld 3 liter. Ayurvedisch bekeken mag de maag per maaltijd gevuld zijn met een derde vast voedsel, een derde vloeistof en een derde niets. Hierdoor kan de maag zijn kneedfunctie uitvoeren.

Per persoon betekent dit dat een maag slechts per maaltijd gevuld mag zijn met een portie ter grootte van twee handen, afgestreken, met voedsel. Dat is maar een klein bordje per maaltijd. We eten dus doorgaans veel te veel en hierdoor rekt de maag uit.

Dat heeft een aantal gevolgen. Een uitgerekte maag kan zijn functie van zoutzuur en kneden niet goed meer uitoefenen. Daarnaast raakt een uitgerekte maag minder snel vol, waardoor een hongergevoel blijft bestaan en we nog meer eten. Op dit moment is 50 procent van de Nederlanders boven de twintig jaar te dik.

Dunne darm

De dunne darm ligt onder de maag en vult het grootste deel van de buikholte op. Zij is circa 6 meter lang. De dunne darm is sterk geplooid en ontvangt sappen van de gal en de alvleesklier met enzymen voor de vertering, maar maakt zelf ook talloze enzymen.

Met behulp van deze enzymen wordt ons voedsel in minutieuze kleine stukjes gehakt; de bouwstenen van koolhydraten, vetten en eiwitten. Daarnaast neemt de dunne darm de noodzakelijke vitaminen en mineralen op en niet te vergeten water.

Ruim 70 procent van het vocht dat we binnenkrijgen, wordt opgenomen in de dunne darm. Vervolgens speelt de dunne darm een belangrijke rol in onze afweer met grote lymfeknopen (plaques van Peyer).

De lymfe in de gehele darm is samen met de darmflora verantwoordelijk voor 95 procent van onze weerstand. Een belangrijk feit in deze tijden: zorg voor je darmen is zorgen voor je weerstand.

Dikke darm

De dikke darm is ongeveer 1,5 meter lang en ligt als een soort omgekeerde U in de buikholte. Via een klep, de overgang van dunne naar dikke darm, komt het restvoedsel in de dikke darm. Dit restvoedsel bestaat uit voedseldelen die niet door de dunne darm opgenomen kunnen worden, zoals vezels.

In de dikke darm worden water, zouten en vitamines aan dit restvoedsel onttrokken en aan het bloed afgegeven. Hierdoor is de ontlasting, tegen de tijd dat het de endeldarm bereikt, ingedikt.
In de dikke darm komen grote hoeveelheden darmbacteriën voor.

Dit wordt de darmflora genoemd. Een gezonde darmflora kan de groei van schadelijke bacteriën in de darm verhinderen. De darmflora zorgt voor gisting en rotting van de darminhoud, waarbij stoffen vrijkomen die de bewegingen van de dikke darm stimuleren. Bij deze afbraak worden ook gassen (windjes) gevormd.

De ontlasting die het lichaam uiteindelijk verlaat, bestaat uit onverteerbare stoffen (25 procent), bacteriën (50 procent), dode darmwandcellen, galkleurstof, slijm en een kleine hoeveelheid water en zouten. Per dag wordt gemiddeld 100 tot 150 gram ontlasting geproduceerd.

Lever

De lever is een groot en massief inwendig orgaan en deze weegt bij een volwassen persoon 1,5 kilo. De lever ligt rechtsboven in de buikholte, naast de maag. De bovenkant ligt tegen het middenrif aan. Twee systemen zijn bijzonder belangrijk in de lever: het bloedsysteem en het galsysteem.

Het bloedsysteem De lever is bijzonder rijk aan bloedvaten. Er stroomt per minuut ongeveer 1,5 liter bloed door de lever. Een van de belangrijkste bloedvaten is de poortader, die het bloed aanvoert van het hele darmstelsel.

Dit bloed bevat voedingsstoffen die vanuit de darm in het bloed zijn opgenomen. Via de poortader komen deze voedingsstoffen de lever binnen. De lever kan de voedingsstoffen opnemen, omzetten, bewaren en/of weer afgeven aan het bloedvatsysteem.

Het galsysteem De lever maakt gal aan. Deze galvloeistof wordt via een wijd vertakt systeem afgevoerd uit de lever richting galblaas. De galblaas slaat de vloeistof tijdelijk op en dikt deze vloeistof in. Vanuit de galblaas wordt de galvloeistof richting darm vervoerd.

In de dunne darm speelt de galvloeistof een belangrijke rol bij de vetvertering. Een volwassen persoon produceert per dag ongeveer een halve liter galvloeistof. De lever is een van de belangrijkste organen in ons lichaam en heeft een groot en uniek regeneratief vermogen.

Dat betekent dat, als een deel van de lever operatief wordt verwijderd, de lever weer binnen enkele weken zijn oorspronkelijke grootte heeft aangenomen. In de lever spelen zich ongeveer 600 verschillende chemische processen af. Zonder lever kan de mens niet leven. De lever speelt een essentiële rol bij vier processen.

Koolhydraatstofwisseling

De dunne darm neemt de zogenaamde ‹enkelvoudige suikers› op en deze gaan via het bloed naar de lever. De lever is in staat om van de suikers die niet direct nodig zijn weer zetmeel (glycogeen) te vormen. Dit glycogeen wordt (tijdelijk) opgeslagen in de levercellen.

Een gezonde lever bevat altijd veel glycogeen. Wanneer het lichaam behoefte heeft aan suikers, wordt glycogeen weer gesplitst tot glucose. Dit glucose wordt vervolgens aan de bloedbaan afgestaan.

Ondanks onregelmatige maaltijden zorgt de lever er zo voor dat er 24 uur per dag glucose beschikbaar is. De lever speelt daarmee een belangrijke rol bij het constant houden van de bloedsuikerspiegel.

Eiwitstofwisseling Eiwitten komen in de vorm van aminozuren in de lever aan. Uit deze aminozuren kan de lever nieuwe eiwitten vormen. Deze eiwitten worden ofwel afgestaan aan het bloed of zij blijven in de lever waar zij onder andere omgevormd kunnen worden tot enzymen.

Deze enzymen spelen een belangrijke rol bij talrijke processen in de lever. De lever maakt de belangrijkste eiwitten die we als bouwstof nodig hebben. Met andere woorden; het broodje kaas wordt omgezet tot cellen van de biceps.

Vetstofwisseling In de dunne darm vindt de vertering van vetten naar vetzuren plaats. Deze vetzuren worden naar de lever getransporteerd. De lever verandert de vetzuren van structuur. Zij worden ‘onverzadigd’ gemaakt en zijn daardoor beter bruikbaar voor de stofwisseling.

Zo kunnen ze worden gebruikt als brandstof of omgebouwd tot lichaamsvet. Ontgifting Bij de stofwisseling kunnen producten ontstaan die voor het lichaam schadelijk zijn. Maar ook lichaamsvreemde stoffen, zoals medicijnen kunnen schadelijk zijn. De lever is in staat om deze ‘giftige’ stoffen uit het bloed op te nemen en onwerkzaam te maken.

De lever bindt deze stoffen aan een bepaald eiwit: ‘glucuronzuur’ of verandert ze van structuur. De onschadelijk gemaakte stoffen kunnen vervolgens met de gal of urine uit het lichaam verwijderd worden.

Alvleesklier

De alvleesklier is een langgerekte trosvormige klier, die een belangrijke rol speelt bij de spijsvertering. De medische naam voor alvleesklier is pancreas.
De alvleesklier heeft twee verschillende functies die duidelijk van elkaar onderscheiden moeten worden:
De exocriene functie die een belangrijke rol speelt bij de vertering van het voedsel. De endocriene functie die een belangrijke rol speelt bij het regelen van de bloedsuikerspiegel. In de alvleesklier zit ook klierweefsel, dit zijn de ‘Eilandjes van Langerhans’ die onder andere het hormoon insuline en glucagon produceren. Deze kliertjes geven hun hormonen direct aan het bloed af.

In de volgende editie van Medisch Dossier gaan we verder op dit onderwerp in.

Webinar
Robert Muts heeft over dit onderwerp een webinar gegeven. Dit is terug te vinden op: www.integraalmedischcentrum/webinar

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Robert Muts

Anders kijken: voedselallergie en -intolerantie

Suiker, de stille sluiper

Blijvende klachten ná Covid-19

Anders kijken: de nutriënten van voeding

Anders Kijken – Darmflora en buikbrein

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Robert Muts avatar

Over de auteur

Robert Muts, Osteopaat D.O/ Mesoloog D.M., is de oprichter en directeur van het Integraal Medisch Centrum Amsterdam (IMC). In het IMC worden reguliere en alternatieve therapieën en geneeswijzen doelbewust samengebracht, om te komen tot een integrale geneeskunde.
Lees meer artikelen van Robert Muts