Na de craniosacrale therapie voelde Melissa zich lichter – alsof er een last van haar lichaam en geest was gevallen – en meer ontspannen

Wat kan ik doen aan… stress. Craniosacraal therapeut Amal Alaoui helpt haar cliënten om stress bij de kop te vatten.

Toen Melissa* in 2012 voor het eerst een bezoek aan Amal Alaoui bracht, een craniosacraal therapeut en homeopaat in Londen, was ze sceptisch. Maar ruim acht jaar later is ze nog steeds een vaste klant en is ze Alaoui dankbaar dat ze haar geholpen heeft haar stressvolle leven aan te kunnen.

Melissa heeft een ongelooflijk stressvolle baan als verpleegkundige bij de kinderbescherming. Daarnaast is ze een vijftiger, midden in de overgang, met zorg voor haar ouders en kinderen die het huis uitgaan.

Melissa had nooit bedacht dat stress iets is waarvoor je hulp kunt zoeken. Maar toen ze naar een osteopaat ging vanwege chronische nekpijn, zei die tegen haar dat het weleens met stress te maken kon hebben. Toen viel bij haar het kwartje.

‘Ik had al jaren artrose in mijn nek’, vertelt Melissa. ‘Soms werd dat ineens erger en kreeg ik last van pijnlijke krampen. De osteopaat zei dat Alaoui me misschien kon helpen mijn stress te verlichten.’

Ze was wat sceptisch door haar ervaring met een natuurgeneeskundige die ze vroeger had bezocht. Maar zodra ze Alaoui ontmoette, wist ze dat dit een heel andere ervaring zou worden. ‘Ze heeft een goede intuïtie’, zegt Melissa. ‘Ze had precies in de gaten wat ik voelde, fysiek en mentaal.’

Alaoui begon met een uitgebreide intake, zoals ze dat bij al haar cliënten doet. Ze vroeg naar haar hele medische geschiedenis en luisterde naar waar Melissa vooral hulp bij wilde. ‘Ik had destijds te maken met pesterijen op mijn werk en dat leverde enorm veel stress op’, herinnert Melissa zich.

Alaoui gebruikte die informatie om specifieke homeopathische middelen voor te schrijven. Niet alleen op basis van bepaalde symptomen, maar op basis van haar hele gestel en afhankelijk van wat ze dacht dat Melissa op dat moment nodig had. Alaoui schreef onder andere Pulsatilla (wildemanskruid) en Aurum voor.

Daarna begon Alaoui aan het praktische gedeelte van haar behandeling: craniosacrale therapie, een vorm van lichaamswerk, die zich richt op het craniosacrale systeem. Dat bestaat uit de hersenen, het ruggenmerg, het dikke vlies dat daaromheen zit (dura mater), het hersenvocht en de botten van de schedel (cranium) en van de wervelkolom tot onder aan het heiligbeen (sacrum).

Tijdens elke sessie vroeg ze Melissa met haar kleding aan op de behandeltafel te gaan liggen en dan legde ze haar handen heel voorzichtig onder Melissa’s nek en onderrug. Ze bewoog haar handen langs de wervelkolom, soms tot aan haar hoofd, en vertelde terwijl ze bezig was wat ze voelde. Als ze een gebied vond met een beperking of stijfheid, hield ze haar handen ongeveer een kwartier op die plek.

Melissa weet nog dat Alaoui haar erop attendeerde dat haar bovenlichaam ontzettend gespannen was, dus dat was een gebied waar ze aandacht aan schonk. ‘Ik vond het fascinerend’, zegt Melissa. ‘Ik merkte dat mijn lichaam fysiek reageerde op wat zij deed.’

Na de craniosacrale therapie voelde Melissa zich veel lichter – alsof er een last van haar lichaam en geest was gevallen – en meer ontspannen. ‘Het is een beetje alsof je een enorme zucht slaakt’, vertelt ze.

Melissa voelde zich na de behandeling ‘stukken beter’ en kon de werkstress waarmee ze in die tijd te maken had beter aan. Ze ging elke week terug naar Alaoui en merkte al snel dat haar nekpijn minder werd, en ook sommige andere problemen waar ze last van had, zoals slapeloosheid.

Vederlichte aanraking

Stress die zich op verschillende manieren manifesteert, is een van de belangrijkste problemen die Amal Alaoui in haar praktijk tegenkomt. ‘Cliënten die een afspraak maken, zeggen meestal niet: “Ik ben vreselijk gestrest”’, zegt Alaoui. ‘Het uit zich door bijvoorbeeld slecht slapen, huiduitslag, spijsverteringsklachten of vermoeidheid. Stress kan op zoveel gebieden invloed hebben.’

Zowel craniosacrale therapie als homeopathie, de twee behandelingen die Alaoui toepast, zijn bedoeld om het lichaam als geheel sterker te maken. En samen kunnen ze allerlei soorten stress verminderen, wat uiteindelijk voor minder klachten zorgt.

Craniosacrale therapie is vooral zo geschikt, omdat het craniosacrale stelsel waarop het zich richt, nauw verband houdt met het centrale zenuwstelsel (CZS). Het CZS bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het regelt de meeste functies in ons lichaam en onze geest. Craniosacrale therapie is bedoeld om de functie van het CZS te versterken door spanningen los te maken in de zachte weefsels eromheen, vooral in de dura mater.

Volgens de craniosacraaltheorie zorgen alledaagse stress en spanningen er soms voor dat lichaamsweefsels verkrampen en het craniosacrale stelsel verstoren. En dat leidt weer tot beperkingen rond de hersenen en wervelkolom. Dat kan een gezond functioneren van het CZS in de weg staan.

Het doel van craniosacrale therapie is om die beperkingen op te heffen. Dat gebeurt met een lichte aanraking: ‘palpatie’. Daarbij oefent de behandelaar een heel kleine hoeveelheid druk uit – vergelijk het met het gewicht van een 20 cent-muntje – om de omgeving rond de hersenen en wervelkolom te normaliseren.1

Een integraal onderdeel daarvan is de liquor: het vocht dat zich in en om de hersenen en het ruggenmerg bevindt. De circulatie van hersenvocht heeft een heel eigen ritme, een uitzetten en inkrimpen dat over je hele lichaam voelbaar is.

‘Met mijn handen voel ik of die vloeistof makkelijk beweegt en in welke gebieden het “vastzit”’, zegt Alaoui. ‘Ik observeer de kwaliteit van de liquor en het ritme ervan: is dat snel of langzaam?’
Bij ernstige stress, aldus Alaoui, zit het zenuwstelsel te veel in de sympathische toestand: de vecht-of-vluchtmodus, die ervoor zorgt dat het hartritme, de bloeddruk en de ademfrequentie toenemen, en die door een waargenomen dreiging ook andere lichamelijke reacties veroorzaakt.

‘Voor mij kan een systeem in die toestand aanvoelen als heel gespannen of energiek’, legt ze uit. ‘Tijdens de behandeling probeer ik het zenuwstelsel van de cliënt in een parasympathische toestand te krijgen: waarin je ontspant, de ademhaling rustig wordt en je minder met je ogen knippert. Die dingen halen je bij dat gevoel van stress vandaan.’

Alaoui begint meestal bij het gebied van de voeten om iemand te ‘aarden’. Vervolgens werkt ze vanaf de onderste wervelkolom omhoog om het ruggenmerg en de fascia in dat gebied zachter te maken.

Want de fascia – het vezelachtige weefsel dat alle spieren, botten, organen, ligamenten, pezen, zenuwen en bloedvaten in het lichaam omhult – is essentieel bij craniosacrale therapie. Volgens craniosacraal osteopaat Gez Lamb (die zowel bevoegd craniosacraal therapeut als osteopaat is) is een gezonde fascia cruciaal voor een gezond lichaam.

‘Vergelijk het met huishoudfolie’, legt hij uit. ‘Stel je voor dat dat heel strak om je hele lichaam zit gewikkeld. Dan beperkt dat je mobiliteit.’ Dat gebeurt vaak bij mensen die langdurige stress te verduren hebben.

Het uit zich gewoonlijk als stijfheid in het gebied van de nek, het meest kwetsbare deel van de wervelkolom. Maar na jaren van stress kunnen zich door het hele lichaam patronen van beperking voordoen.

‘Het losmaken van de fascia is eigenlijk het losmaken van een enorme hoeveelheid spanning’, zegt hij. ‘Die moet je oplossen als je wilt dat het craniosacrale stelsel weer goed gaat functioneren.’
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat behandeling van de fascia zorgt voor vermindering van spierspanning en verbetering van de parasympathische respons en van de vagale tonus.2

De vagale tonus verwijst naar de activiteit van de nervus vagus, de langste zenuw in ons lichaam, die een belangrijke rol speelt in het parasympathische zenuwstelsel (betrokken bij rust en voedselvertering). Hoe hoger de vagale tonus, hoe sneller je lichaam na stress kan ontspannen.

Gez omschrijft het craniosacrale systeem als ‘een ritmisch getij dat je kunt voelen en dat van kop naar staart loopt en weer terug’. Een behandeling van dat systeem betekent uiteindelijk een verbetering van de neurale paden en hormonale processen die bij de stressrespons betrokken zijn. ‘Als je die paden en processen tot rust kunt brengen’, zegt hij, ‘breng je de stress tot rust.’
Inderdaad rapporteerden patiënten die craniosacrale therapie hadden ondergaan gevoelens van diepe ontspanning en bevrijding, minder onrust en ook minder pijn en spierspanning.3

Zowel Gez als Alaoui wijzen erop dat craniosacrale therapie niet bepaalde aandoeningen of toestanden behandelt, maar dat het een holistische therapie is, bedoeld om iemand weer in balans te brengen. En dat heeft uiteindelijk een genezend effect op lichaam en geest.Gez zegt het zo: ‘Alles lijkt te verbeteren als je het craniosacrale systeem verbetert.’

Joanna Evans
*Op verzoek van de geïnterviewde is haar naam gewijzigd.

BRONNEN:
1 Upledger Institute International, www.upledger.com/therapies/faq.php
2 Psychol Bull, 2004; 130: 3–18
3 Clin J Pain, 2016; 32: 441–9
en ook:Amal Alaoui: www.Alaouiremedy.co.uk Gez Lamb: www.osteopathnorthwood.co.uk Nederlandse Craniosacraal Vereniging (NCSV): www.ncsv.info

Craniosacrale therapie onder de loep

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw heeft de arts en osteopaat John Upledger de craniosacrale therapie ontwikkeld, op basis van het werk van William Sutherland aan het begin van die eeuw. De therapie richt zich op het craniosacrale systeem, dat bestaat uit de membranen, botten en het vocht rond de hersenen en wervelkolom.

Het craniosacrale ritme waar behandelaars zich op richten, is meetbaar met MRI (magnetic resonance imaging) en andere medische beeldvormende technieken. Maar volgens Gez ‘weet niemand waar het vandaan komt’. Sommigen noemen het de ‘intrinsieke levenskracht van het lichaam’.

Volgens Gez kun je dat ritme voelen als een subtiele beweging, als een soort getijde, in het bot. ‘Als je met de opleiding begint, zoek je ernaar met je handen’, vertelt hij. ‘Maar als je een paar jaar in het vak zit, stem je met je hele zintuiglijke ervaring af op het craniosacrale systeem.’

Verschillende wetenschappelijke studies naar craniosacrale therapie tonen aan dat het helpt bij een aantal aandoeningen, met name chronische pijn. In een van die studies werd craniosacrale therapie vergeleken met een nepbehandeling en bleek het de pijnintensiteit siginificant te verminderen. Ook beperkingen in het functioneren en angst verminderden en de kwaliteit van leven verbeterde.1

En in een recente analyse van gerandomiseerde gecontroleerde trials (de gouden standaard voor geneeskundig onderzoek) rapporteerden de onderzoekers ‘significante en sterke effecten op pijn en functie, die niet uitsluitend aan het placebo-effect kunnen worden toegeschreven’.2

Ook is aangetoond dat de therapie pijn, angst en depressie verlicht bij mensen met fibromyalgie.3 En het heeft een positief effect op de activiteit van het autonome zenuwstelsel, dat de stressrespons van ons lichaam regelt.4

Volgens het Upledger Institute, een vooraanstaand opleidingscentrum voor craniosacrale therapie, is de behandeling ook heilzaam bij chronische vermoeidheid, leerproblemen, ADHD, posttraumatische stress en andere aandoeningen.

BRONNEN:
1 Clin J Pain, 2016; 32: 441–9
2 BMC Musculoskelet Disord, 2020; 21: 1
3 Evid Based Complement Alternat Med, 2011; 2011: 178769
4 J Integr Med, 2014; 12: 156–61