Mijn 26-jarige nichtje heeft de diagnose endometriose gekregen. Zij heeft erg veel last van pijn en is naarstig op zoek naar een holistische aanpak. Is er onderzoek naar natuurlijke therapieën tegen endometriose?
S.G., via e-mail
Endometriose is een veelvoor-komende gynaecologische aandoening waarbij weefsel gelijkend op het baarmoederslijmvlies (endometrium) zich op andere plekken in het lichaam vormt, meestal in de eileiders, eierstokken en buikholte. Dit weefsel gedraagt zich net als het baarmoederslijmvlies, bloedt tijdens de menstruatie en kan vezelachtige verklevingen veroorzaken tussen organen, waardoor die aan elkaar gaan plakken.
Hoewel sommige vrouwen er niet veel van merken, hebben anderen heel veel last van ernstige pijn, overmatige bloedingen, blaas- en darmproblemen en aanhoudende vermoeidheid en uitputting. Endometriose kan ook onvruchtbaarheid veroorzaken.
De standaardbehandelingen voor deze aandoening – pijnstillers, hormonale medicijnen en operaties – werken vaak niet op de lange termijn en kunnen aanzienlijke risico’s met zich meebrengen. Zo kunnen bijvoorbeeld de veel voorgeschreven GnRH-agonisten (GnRH = gonadotropine-releasing hormoon) overgangssymptomen veroorzaken, zoals opvliegers, slapeloosheid en vaginale droogheid.1
Het goede nieuws is dat er veelbelovende natuurlijke opties zijn voor de behandeling van endometriose, vooral gericht op de pijn die het kan veroorzaken. Je nichtje kan zich het best wenden tot een functioneel/complementair werkende arts die gespecialiseerd is in aandoeningen zoals endometriose, maar hiernaast lees je alvast over een paar wetenschappelijk onderbouwde therapieën die zouden kunnen helpen om de symptomen te verlichten.
Acupunctuur
Deze oude Chinese techniek kan endometriose-gerelateerde pijn verminderen en de bloedwaarden verlagen van een eiwit, CA-125, dat vaak aanzienlijk verhoogd is bij vergevorderde endometriose.2 Volgens een onderzoek was acupunctuur effectiever dan het hormonale medicijn danazol bij het verbeteren van pijnlijke en onregelmatige menstruatie, rugpijn en andere symptomen van endometriose en het had minder bijwerkingen.3 Acupunctuur lijkt ook te helpen als onderdeel van de behandeling bij onvruchtbaarheid door endometriose.4 Ga naar www.acupunctuur.nl om een acupuncturist bij je in de buurt te vinden.
Traditionele Chinese kruiden
Chinese kruidengeneeskunde wordt in China standaard ingezet bij de behandeling van endometriose en een overzichtsartikel waarin het werd vergeleken met standaard hormoonmedicijnen voor klachtenbestrijding, concludeerde dat het net zo effectief was als gestrinone en effectiever dan danazol, maar met minder bijwerkingen.5
Kijk op de site van de Nederlandse vereniging voor traditionele Chinese geneeskunde zhong.nl voor een therapeut bij jou in de buurt die een kruidentherapie op maat voor je kan samenstellen.
Yoga
Hatha-yoga blijkt chronische bekkenpijn te verminderen en de levenskwaliteit van vrouwen met endometriose te verbeteren.6 Als je op YouTube zoekt naar ‹yoga voor endometriose›, krijg je veel gratis video’s te zien die je thuis kunt proberen, of overweeg om contact op te nemen met een yogatherapeut voor een individueel programma.
Propolis
Deze harsachtige substantie, verzameld door honingbijen uit bladknoppen en boomschors, kan nuttig zijn als onderdeel van de behandeling van onvruchtbaarheid samenhangend met endometriose. In een voorlopig onderzoek onder vrouwen met onvruchtbaarheid en milde endometriose, was 60 procent van de vrouwen die een propolissupplement hadden geslikt zwanger geworden, tegen slechts 20 procent van de vrouwen uit de placebogroep.7 Propolis lijkt ook pijnlijke menstruaties te verlichten.8
Aanbevolen dosering: 500 mg tweemaal daags
Voeding
Er zijn aanwijzingen dat bepaalde voedingsfactoren mogelijk verband houden met endometriose, dus de volgende eenvoudige stappen kunnen helpen.
Minder cafeïne. Vrouwen die het equivalent innemen van ongeveer anderhalve kop koffie per dag, hebben bijna twee keer zoveel kans op endometriose en daarmee samenhangende onvruchtbaarheid.9
Eet meer groenten en fruit. Een onderzoek onder meer dan 1.000 vrouwen wees uit dat degenen die meer vers fruit en groene groenten aten minder kans hadden op endometriose. Het eten van veel rundvlees en ander rood vlees bleek daarentegen het risico te verhogen.10
Zorg voor goede vetten. Omega 3-vetzuren, die voorkomen in vette vis zoals zalm, maar ook in noten en zaden, lijken beschermend te werken tegen endometriose. Maar vrouwen die kiezen voor voeding vol met transvetten, zoals bewerkte gebakken en gefrituurde etenswaren, hebben bijna 50 procent meer kans op de aandoening.11
Kijk naar het gebruik van gluten. Een glutenvrij dieet zorgde na 12 maanden bij 75 procent van de patiënten voor verlichting van pijn door endometriose. Ook het lichamelijk functioneren, de vitaliteit en de geestelijke gezondheid verbeterden.11
Antioxidanten
Vrouwen met endometriose hebben doorgaans een lagere inname van antioxidanten (vitamine A, C en E, zink en koper), dus het kan helpen als je meer van deze voedingsstoffen inneemt via je voeding en supplementen.13 Studies hebben aangetoond dat bepaalde antioxidantensupplementen een gunstig effect kunnen hebben op
de aandoening.14
Vitamine C en E. Een onderzoek onder vrouwen met bekkenpijn en endometriose wees uit dat twee maanden lang vitamine C en E slikken leidde tot een afname van chronische pijn bij meer dan 40 procent van de vrouwen.14
Doseringen: 1 g/dag vitamine C en max dosering van 400 IE/dag vitamine E
Pycnogenol. Dit gestandaardiseerde extract van Franse maritieme pijnboomschors, dat rijk is aan flavonoïden, verminderde volgens een vooronderzoek langzaam maar zeker de symptomen van endometriose.15
Aanbevolen dosering: 60 mg/dag
N-acetylcysteïne (NAC). Drie maanden lang deze antioxidant innemen verhoogde de kans dat een geplande operatieve ingreep voor endometriose afgezegd kon worden, vergeleken met de controlegroep die geen behandeling kreeg.16
Aanbevolen dosering: 1.800 mg/ dag
Probeer deze kruidenmiddeltjes
Volgens kruidendeskundige Meilyr James wordt endometriose vaak in verband gebracht met overactiviteit van de bijnieren, en dit moet worden aangepakt om het lichaam te laten genezen. Hij raadt kruiden aan die een gunstige werking hebben op het zenuwstelsel om de bijnieren tot rust te brengen, evenals kruiden die meer direct inwerken op de baarmoeder en het vrouwelijke voortplantingssysteem.
Ashwagandha (Withania somnifera). Dit is een zeer aardend kruidenmiddel dat het lichaam helpt om met stress en angst om te gaan, zegt James.
Inname: Neem als poeder; meng een volle theelepel met een beetje warme plantenmelk en drink ‘s avonds. Het kan, net als bij de meeste kruidendrankjes, een paar weken duren voordat een merkbaar effect optreedt, maar je kan het veilig gebruiken gedurende een langere periode.
Duizendblad (Achillea millefolium). Dit kruid helpt de menstruatie te reguleren en vermindert krampen in de baarmoeder, zegt James.
Hoe te gebruiken: Gebruik een 1:4-tinctuur.
Haverstro (Avena sativa). Dit rustgevende kruid werkt als een voedende zenuw. Gebruik de 1:3- tinctuur.
Antioxidanten
Vrouwen met endometriose hebben doorgaans een lagere inname van antioxidanten (vitamine A, C en E, zink en koper), dus het kan helpen als je meer van deze voedingsstoffen inneemt via je voeding en supplementen.13 Studies hebben aangetoond dat bepaalde antioxidantensupplementen een gunstig effect kunnen hebben op
de aandoening.14
Vitamine C en E. Een onderzoek onder vrouwen met bekkenpijn en endometriose wees uit dat twee maanden lang vitamine C en E slikken leidde tot een afname van chronische pijn bij meer dan 40 procent van de vrouwen.14
Doseringen: 1 g/dag vitamine C en max dosering van 400 IE/dag vitamine E
Pycnogenol. Dit gestandaardiseerde extract van Franse maritieme pijnboomschors, dat rijk is aan flavonoïden, verminderde volgens een vooronderzoek langzaam maar zeker de symptomen van endometriose.15
Aanbevolen dosering: 60 mg/dag
N-acetylcysteïne (NAC). Drie maanden lang deze antioxidant innemen verhoogde de kans dat een geplande operatieve ingreep voor endometriose afgezegd kon worden, vergeleken met de controlegroep die geen behandeling kreeg.16
Aanbevolen dosering: 1.800 mg/ dag
Bronnen
1 Cochrane Database Syst Rev, 2009; (3): CD006568
2 PLoS One, 2017; 12: e0186616
3 Zhongguo Zhen Jiu, 2006; 26: 863–5
4 Gynecol Endocrinol, 1992; 6: 171–81
5 Cochrane Database Syst Rev, 2012; (5): CD006568
6 J Altern Complement Med, 2017; 23: 45–52
7 Fertil Steril, 2003; 80(Supplement 3): 32
8 Obstet Gynecol Sci, 2019; 62: 352–6
9 Am J Epidemiol, 1993; 137: 1353–60
10 Hum Reprod, 2004; 19: 1755–9
11 Hum Reprod, 2010; 25: 1528–35
12 Minerva Chi, 2012; 67: 499–504
13 Reprod Biol Endocrinol, 2009; 7: 54
14 Transl Res, 2013; 161: 189–95
15 J Reprod Med, 2007; 52: 703–8
16 Evid Based Complement Alternat Med, 2013; 2013: 240702