Tot 80 procent van alle zwangere vrouwen heeft tijdens de zwangerschap last van pijn in de onderrug of in het bekken, meestal gedurende de laatste zes maanden. Aangezien een behandeling met medicijnen de foetus zou kunnen beschadigen, zijn de mogelijkheden van pijnbestrijding beperkt.
In 2001 publiceerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een literatuuroverzicht van grote, gecontroleerde onderzoeken naar acupunctuur waarin werd onderkend dat dit een effectieve methode is om verschillende zwangerschapsproblemen te behandelen, waaronder het opwekken van de weeën, pijn in de onderrug, stuitligging, (ochtend)misselijkheid en overgeven en postoperatieve pijn. Volgens dit rapport leek acupunctuur ook een goede methode van pijnbestrijding tijdens de bevalling, hoewel er wel nader onderzoek nodig is.

Mogelijkheden van acupunctuur
Als u dus in verwachting bent, gebruik dan acupunctuur om:
• de pijn in de onderrug te verminderen. Andere studies ondersteunen het gegeven dat acupunctuur een welkome alternatieve behandeling is voor vrouwen die tijdens de zwangerschap pijn in rug en bekken hebben. In een Scandinavisch onderzoek werden acupunctuur en fysiotherapie met elkaar vergeleken. Hieruit bleek dat acupunctuur beter de pijn in de onderrug verlichtte en de belemmeringen van de zwangerschap verminderde dan fysiotherapie1.
Een zeer recente gerandomiseerde studie vergeleken onderzoekers acupunctuur plus een standaardbehandeling (bestaande uit een bekkenband, een oefenprogramma voor thuis en patiëntenvoorlichting) met alleen een standaardbehandeling en een standaardbehandeling plus extra oefeningen voor de pijn in het bekken. Acupunctuur bleek meer verlichting te geven dan de specifieke oefeningen2.
Uit een ander onderzoek naar acupunctuur bleek dat acupunctuur meer de pijn verlichtte, dat vrouwen er minder pijn in het bekken en de onderrug door hadden, beter konden werken, lopen en de dagelijkse taken konden uitvoeren en minder paracetamol gebruikten3.
• de pijn tijdens de bevalling te verlichten. In China wordt bij 99 procent van alle keizersneden niet verdoofd, maar wordt automatisch acupunctuur gebruikt. Deze wordt soms ook ingezet om de pijn tijdens de bevalling te verlichten4.
Het gebruik van acupunctuur blijkt de behoefte aan conventionele pijnverlichting te verminderen. In een gerandomiseerd en gecontroleerd onderzoek onder negentig vrouwen die een kind baarden, bleek dat vrouwen die acupunctuur kregen minder vaak epidurale verdoving (de ‘ruggenprik’) nodig hadden en zich meer ontspannen voelden dan degenen die alleen conventionele verdoving kregen5.
In een nog groter gerandomiseerd en gecontroleerd onderzoek werd het jaar daarop ongeveer hetzelfde geconstateerd: slechts 11 procent van degenen die acupunctuur kregen, vroeg om meperidine, een verdovingsmiddel dat vaak bij een bevalling wordt toegediend. Bij de vrouwen die geen acupunctuur hadden, lag dat aantal meer dan drie keer zo hoog6.
Baby’s en moeders die tijdens de zwangerschap of de bevalling acupunctuur kregen (meestal tegen pijn en angst), zijn ook later gevolgd. In een onderzoek wordt geconcludeerd dat acupunctuur veilig en effectief was en geen noemenswaardige bijeffecten had7.
 

Alternatieven
Of probeer dit eens:
• Zwangerschapszwemmen. In een zeer goed onderzoek naar pijn in het bekken en de onderrug tijdens de zwangerschap wordt gemeld dat degenen die oefeningen in het water deden, significant minder dagen ziek waren tijdens de zwangerschap dan degenen die dat niet deden8.
• Onder water bevallen. In een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek bleek dat de vrouwen die onder water bevielen, significant minder pijnverlichting nodig hadden en minder vaak een tangverlossing hadden dan degenen die gewoon op bed bevielen.

Kim Wallace

1Acta Obstet Gynecol Scand, 2000; 79: 331-335
2BMJ, 2005; 330: 761
3Acupunct Med, 2004; 22: 60-67
4J Nurse Midwifery, 1982; 27: 15-22
5Br J Obstet Gynaecol, 2002; 109: 637-644
6Clin J Pain, 2003; 19: 187-191
7Ugeskr Laeger, 2003; 165: 1023-1027
8Acta Obstet Gynecol Scand, 2003; 82: 983-990
 

kader
Andere manieren om de goede punten te vinden
Er zijn verschillende methoden onderzocht die met acupunctuurpunten werken en die nuttig zijn gebleken voor pijnbestrijding. Voorbeelden zijn:
• Acupressuur. Hierbij wordt druk uitgeoefend op specifieke punten langs de energiemeridianen van het lichaam. In een gerandomiseerd en gecontroleerd onderzoek bij 75 vrouwen die aan het bevallen waren, duurde de bevalling korter en was de pijn minder door een halfuur acupressuur op acupunt SP6 (milt), ongeveer 6 cm boven de enkel aan de binnenkant van het been, in vergelijking met alleen het aanraken van acupunt SP6 (controlegroep)1.
• Elektroacupunctuur. Hierbij wordt een zwakke elektrische stroom op de acupunctuurnaalden gezet om nog meer effect te sorteren, hoewel een onderzoek in 1985 slechts ‘matige resultaten’ vond met elektroacupunctuur voor pijnverlichting2. In een later onderzoek waarbij elektroacupunctuur werd gebruikt toen er eicellen werden weggehaald ten behoeve van een reageerbuisbevruchting (IVF), werd geconcludeerd dat dit een effectieve manier was om zonder geneesmiddelen pijn te verlichten3.
• Transcutane Elektrische NeuroStimulatie (TENS). Hierbij worden elektrische impulsen via elektroden overgebracht. In één onderzoek bracht dit verlichting van de pijn bij ongeveer 60 procent van de 209 patiënten en duurde de bevalling ook aanzienlijk korter4.

1J Altern Complement Med, 2004; 10: 959-965
2Zentralbl Gynakol, 1985; 107: 532-538
3Hum Reprod, 2005; 20: 728-735
4Zentralbl Gynakol, 1985; 107: 532-538