Als je van plan bent om je huis dit voorjaar op te frissen, of dat nu voor jou een nieuwe lik verf of een intensieve schoonmaakbeurt van boven naar beneden betekent, is het belangrijk om rekening te houden met de vele giftige chemicaliën waaraan je tijdens de klus kunt worden blootgesteld. Hier zijn vijf manieren om je huis aan te pakken en tegelijkertijd je risico’s te verminderen.

1. Kies voor VOS-vrije verven

Als je van plan bent om je huis te laten inrichten of zelf te klussen, ga dan voor niet-giftige verf, vernissen, vulstoffen en andere producten met de laagste VOS-niveaus die je kunt vinden. VOS, vluchtige organische stoffen, zijn chemicaliën die gemakkelijk dampen afgeven bij kamertemperatuur. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan luchtvervuiling binnenshuis en zijn in verband gebracht met een reeks gezondheidseffecten op korte en lange termijn, van hoofdpijn, duizeligheid en geheugenproblemen1 tot astma, eczeem en slechte spermakwaliteit.2 Verschillende VOS, zoals benzeen en formaldehyde, zijn erkende carcinogenen en andere zijn vermoedelijk  kankerverwekkend.3

Het goede nieuws is dat een aantal bedrijven nu verven en andere decoratieproducten aanbiedt die vrij of vrijwel vrij zijn van VOS en andere giftige chemicaliën, zoals ftalaten en zware metalen.
Probeer bijvoorbeeld verven van Pure & Original (www.pure-original.nl) of de natuurverven van Ecotec (www.ecotec-naturalpaints.nl). Voor niet-toxische, oplosmiddelvrije verfafbijtmiddelen, coatingverwijderaars en zware reinigingsmiddelen is het internationale merk Eco Solutions (www.ecosolutions.co.uk) een optie; in Nederland verkrijgbaar via Painting the past (www.paintingthepast.nl).

2. Let op lood

Nog een waarschuwing als je je huis decoreert of vintagemeubels upcyclet: pas op voor lood. Dit zeer giftige zware metaal kan verborgen zitten in oud lakwerk en vernis. Voordat je verdachte oppervlakken schuurt, is het verstandig om een een loodtestkit aan te schaffen, zoals die van MATinspired. Als lood aanwezig is, volgen hier enkele tips om hiermee veilig om te gaan:

• Als het lakwerk in goede staat is, kun je het eenvoudig afdichten door het over te verven met een moderne, loodvrije verf.
• Als lak of vernis in slechte staat is en moet worden verwijderd, zorg dan ervoor dat je geen methoden gebruikt die stof of dampen veroorzaken, zoals droog schuren of een verfafbander. Probeer in plaats daarvan een oplosmiddelvrij verfafbijtmiddel op waterbasis of schakel een ervaren professional in.
• Draag altijd beschermende kleding, handschoenen en een gezichtsmasker (geschikt voor looddeeltjes) en vergeet niet om de verwijderde verf of vernis in een afgesloten container weg te gooien en de ruimte waarin wordt geschilderd daarna grondig te stofzuigen en te reinigen.

3. Gebruik geen plastic

Opslagpotten en bewaardozen zijn een praktische manier om georganiseerd te raken in de keuken, maar kies glas of roestvrij staal in plaats van plastic om eten en drinken op te slaan. Schadelijke chemicaliën zoals bisfenol A (BPA) en ftalaten kunnen uit plastic dozen lekken en uiteindelijk in je lichaam terechtkomen, waar ze hormoonverstorende effecten kunnen hebben.4 Er bestaan overigens ook BPA-vrije plastics die prima zijn om voedsel in te bewaren.

Overweeg ook biolo-gisch katoenen tassen om groenten en fruit in te bewaren (probeer bijvoorbeeld eens Boweevil, verkrijgbaar bij www.boweevil.nl) en ongebleekt papier als alternatief voor plasticfolie en boterhamzakjes (100% Fair is een lijn duurzame verpakkingen van FSC-gecertificeerd biologische en afbreekbare verpakkingsaterialen). En als je eten of drinken in plastic verpakkingen koopt, hevel de producten dan over naar een minder schadelijke variant.

4. Schoon zonder chemicaliën

Een grondige reiniging is een geweldige manier om je huis op te frissen, maar ga voor natuurlijke, niet-toxische reinigingsproducten in plaats van conventionele middelen, die meestal boordevol schadelijke chemicaliën zitten.
Eén studie wees uit dat 10 tot 20 jaar schoonmaken thuis of op het werk net zo slecht is voor de longen als het roken van een pakje sigaretten per dag in diezelfde hoeveelheid tijd.5 Blootstelling aan schoonmaakmiddelen is ook in verband gebracht met astma, hartproblemen, borst-kanker en meer.6

Er komen steeds meer merken op de markt die zich specialiseren in natuurlijke en milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen. Probeer Ecover, de natuurlijke lijn van Blue Wonder, Frosch of Seventh Generation, of gebruik microvezeldoekjes met het keurmerk Nordic Ecolabel voor reinigingsdoeken die zijn ontworpen om te worden gebruikt met alleen water. Als alternatief kun je je eigen oplossingen maken met ingrediënten zoals azijn, zuiveringszout, citroensap en essentiële oliën.

5. Ga voor natuurlijke woninginrichting

Nieuwe meubels, tapijten, beddengoed, woondekens, gordijnen en kussens kunnen je huis transformeren. Maar probeer waar mogelijk natuurlijke materialen te kiezen die vrij zijn van chemische behandelingen. Stoffen met toegevoegde vlamvertragers, anti-vlekmiddelen en alles met het label ‘kreukvrij’ of iets soortgelijks zullen onvermijdelijk een lange lijst met potentieel schadelijke chemicaliën in je huis brengen.
Chemische stoffen, zoals ftalaten, fenolen, vlamvertragers en per- en polyfluoreuze alkylstoffen (PFAS) zijn zelfs op grote schaal ontdekt in reguliere producten voor consumenten en worden geassocieerd met een reeks gezondheidseffecten zoals reproductieve en hormonale toxiciteit.7

Neem rechtstreeks contact op met bedrijven om te zien of ze chemische behandelingen toevoegen aan hun producten. Enkele goede opties om te kiezen, zijn onbehandelde wol, die van nature brandwerend is – kies indien mogelijk biologische wol om pesticiden te vermijden – en biologisch katoen en hennep. Jute, sisal, zeegras en kokos werken goed voor tapijten, terwijl wol, kapok, gierst en boekweit prima natuurlijke vullingen zijn voor kussens.
Enkele merken om eens te bekijken, zijn Una (www.unamatras.nl), Ecolinde (www.ecolide.nl) en Bedaffair (www bedaffair.nl) voor natuurlijke matrassen, kussens en beddengoed. De Grüne Erde, ofwel ‘Groene Aarde’ (www.grueneerde.com), een Oostenrijks bedrijf dat ook levert in Nederland, is gespecialiseerd in de productie van ecologische, duurzame en fairtrade meubels. En DMI (www. www.dmi-europe.com/nl) of Natuur-Tapijt (www.natuur-tapijt.nl) produceren tapijten van natuurlijke vezels.

Bronnen
1 US Environmental Protection Agency, “Volatile Organic Compounds’ Impact on Indoor Air Quality.” epa.gov
2 Eur Respir Rev, 2015; 24(135): 92–101; J Allergy Clin Immunol, 2014; 134: 993–9; discussion 1000; Occup Environ Med, 2008; 65: 708–14
3 Environ Res, 2007; 105: 414–29
4 Environ Sci Technol, 2021; 55: 11814–23; Int J Environ Res Public Health, 2013; 11: 507–26; Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci, 2009; 364(1526): 2097–113
5 Am J Respir Crit Care Med, 2018; 197: 1157–63
6 Am J Respir Crit Care Med, 2007; 176: 735–41; Environ Health Perspect, 2012; 120: 958–64; Environ Health, 2010; 9: 40
7 J Epidemiol Community Health, 2017; 71: 937–40
8 Arch Environ Health, 2003; 58: 633–41