Onder ouderen komen valpartijen en botbreuken veel voor, maar in tegenstelling tot wat ons vaak wordt verteld, is dit niet altijd te wijten aan de leeftijd. Het kan ook komen door de medicijnen die ze slikken.
Veel van de medicijnen die worden voorgeschreven aan ouderen – opioïde pijnstillers, antidepressiva, maagzuurmiddelen en slaappillen – verzwakken de botten of verhogen het risico op vallen. Sommige hebben zelfs beide effecten.
Onderzoekers van de Amerikaanse Geisel School of Medicine (Dartmouth College) analyseerden de dossiers van ongeveer 2,5 miljoen ouderen die een van de 21 medicijnen slikten die het vaakst worden geassocieerd met botbreuken, de zogenaamde fracture associated drugs (FADs), om te achterhalen hoeveel van hen vervolgens een heupfractuur kregen.
Het vaakst gebeurde dat bij mensen die de meeste FADS slikten. De meest gangbare medicijnen waren opioïde pijnstillers, die waren voorgeschreven aan 55 procent van de bij de studie betrokken mensen, gevolgd door diuretica, of bloedverdunners, voorgeschreven aan 40 procent van de betrokkenen.
De onderzoekers schatten dat het risico op een botbreuk al verdubbelt bij gebruik van slechts een van deze medicijnen en het risico loopt exponentieel op bij elke extra FAD. Gebruik van twee FADs zorgt voor een verdrievoudiging en van drie FADs voor een verviervoudiging van het risico. De effecten kunnen twee keer zo ernstig zijn bij mensen die al osteoporose hebben.
De gevaarlijkste combinaties, die het vaakst leiden tot een valpartij of botbreuk, waren opiaten en kalmeringsmiddelen, opiaten en bloedverdunners, of opiaten en protonpompremmers (PPI’s), die worden voorgeschreven bij maagklachten.
Als een medicijn optioneel is dan zou een oudere patiënt serieus moeten overwegen om het niet in te nemen volgens de onderzoekers. Dit geldt nog sterker bij twee of meer voorgeschreven FADs (in overleg met de behandelend arts, red.).
Bron: JAMA Netw Open, 2019; 2: e1915348