De ziekte van Parkinson is een degeneratieve hersenziekte. Degeneratieve ziekten ontstaan in het algemeen door ouderdomsverschijnselen en slijtage van het lichaam. Maar recent is er bewijs gevonden dat ook milieuvervuilende stoffen zoals pesticiden (chemische bestrijdingsmiddelen) een grote rol kunnen spelen bij het ontstaan van de ziekte van Parkinson.
 

Wie in de buurt van een boerderij woont zou wel eens viermaal meer risico op de ziekte van Parkinson (Parkinson’s disease – PD) kunnen lopen, zo luiden althans nieuwe onderzoeksgegevens uit de Verenigde Staten. Het probleem lijkt te liggen bij de pesticiden die in de landbouw gebruikt worden. Onderzoekers van de School of Public Health van de universiteit van Californië in Los Angeles ontdekten dat personen die binnen een afstand van 500 meter van met pesticiden bespoten land woonden 75 procent meer kans hadden later in hun leven deze ziekte te krijgen. Werd je al als kind of jonge volwassene hieraan blootgesteld dan is het risico nog groter.
 

Deze uitkomsten zijn gebaseerd op gegevens uit onderzoek onder 700 personen die langdurig woonachtig waren in Central Valley in Californië, een van de gebieden in Amerika met hoofdzakelijk gewasteelt. Door geografische informatie te koppelen aan kaarten met gegevens van landgebruik en toepassing van pesticiden konden de onderzoekers een schatting maken van de blootstelling van mensen aan de twee meestgebruikte pesticiden – maneb en paraquat (twee middelen tegen plantenschimmels) – in de periode 1974-1999.
Voor beide middelen werd een sterke samenhang met PD gevonden. Wie, vooral op jonge leeftijd, aan deze twee stoffen had blootgestaan had het hoogste risico: ongeveer viermaal zo hoog als wie er niet mee in contact was geweest1.
Deze uitkomst is nogal schokkend, maar het is niet voor het eerst dat er een relatie tussen pesticiden en Parkinson is gelegd. Hoewel dit normaal gesproken een ouderdomsziekte is groeit het bewijs dat deze ook het gevolg kan zijn van blootstelling aan pesticiden.
Niet alleen het gebruik in de landbouw baart zorgen. Verschillende studies wijzen erop dat het gebruik in huis en tuin even riskant zou zijn.
 

Giftige pesticiden
Een familie-onderzoek door wetenschappers van het Duke University Medical Center en de University of Miami School of Medicine leverde verbluffende resultaten op. Het meeste onderzoek naar de relatie tussen blootstelling aan pesticiden en PD wordt uitgevoerd bij individuele personen, maar dit multicenteronderzoek (wat in meer dan één instelling wordt uitgevoerd) keek naar het effect bij individuen binnen een en dezelfde familie – een onderzoeksopzet die het risico op onbekende factoren die de uitkomst beïnvloeden verkleint.
De onderzoekers namen telefonische interviews af bij 310 Parkinsonpatiënten en vergeleken de antwoorden met een controlegroep van 296 familieleden en andere verwanten die de ziekte niet hadden. Zij ontdekten dat het gebruik van pesticiden, thuis of op het werk, significant vaker voorkwam bij de Parkinsonlijders dan in de controlegroep.
Het risico was in het algemeen zo’n 60 procent hoger; wel hing het samen met de frequentie en de duur van de blootstelling. Voor degenen die het vaakst en het langst met pesticiden in aanraking kwamen bleek het gevaar het grootst, maar zelfs bij lage blootstelling was het risico nog steeds significant verhoogd. Het dragen van beschermende kleding bleek geen invloed op deze uitkomst te hebben2.
Uit een ander Amerikaans onderzoek kwamen dezelfde uitkomsten naar voren. Een team van wetenschappers van het University of Texas Health Science Center onderzocht het contact met pesticiden bij een groep mensen uit Oost Texas en zag dat het niet uitmaakte op welke manier men hieraan blootstond; het resultaat was hetzelfde. Het team keek ook speciaal naar het gebruik in en rond huis en ontdekte dat degenen die rotenone (een insecticide) of andere pesticiden in de tuin gebruikten meer dan tienmaal zo vaak aan Parkinson leden3.
Deze onderzoeksuitkomst wordt ondersteund door eerdere studies die een verband legden tussen pesticiden voor thuisgebruik en PD. Al in onderzoek van bijna tien jaar geleden zagen Lorene Nelson en haar collega’s bij de Stanford universiteit in Californië dat de kans op deze ziekte verdubbelde bij gebruik van dit soort chemicaliën in huis en tuin4,5. Hun onderzoek behelsde 1000 personen en bevatte als eerste aanwijzingen dat men er niet per se zelf mee hoefde te werken om toch een hoger risico te lopen.