Alsof we een treinongeluk in slow motion zagen gebeuren, zo voelden wij ons toen we uiteindelijk ooggetuige waren van de frontale klap. Al twee jaar vreesden we dit ogenblik, al twee jaar protesteerden we op allerlei manieren tegen de Europese Richtlijn voor Voedingssupplementen (FSD: Food Supplements Directive), die sinds begin augustus in heel Europa van kracht is. Het mocht niet baten dat een advocaat-generaal van de EU in april de FSD nog illegaal had verklaard. Het Europese Hof maakte een verrassende ommekeer en handhaafde op 12 juli jl. de legaliteit van de richtlijn.
Tussen het algehele gejammer door is de Alliance for Natural Health (ANH), tot nu toe een van de grootste tegenstanders van de richtlijn, juist aan het feesten. In hun ogen betekent de uitspraak een stille overwinning. Om dat te kunnen begrijpen moeten we alle haken en ogen van de richtlijn doornemen. In de oorspronkelijke FSD werden er voedingstoffen verboden die je moeilijk via de normale voeding binnenkrijgt, maar die al duizenden jaren onderdeel uitmaken van de menselijke voeding.
Het Europese Hof heeft de richtlijn zo veranderd dat hij alleen van toepassing werd op ‘voedingssupplementen met vitaminen en/of mineralen die ontstaan zijn via een productieproces met “chemische middelen”‘. Volgens Rob Verkerk, directeur van de ANH, betekent dit dat alle natuurlijke vitaminen en mineralen (ongeacht eventuele chemische oplos- of bindmiddelen) veilig geacht worden en moeten worden toegelaten op de ‘positieve lijst’. Aangezien het ‘voedingsmiddelen’ betreft, blijven ze onder de voedingswetgeving vallen.
Het tweede bezwaar van de ANH was dat er geen duidelijke procedure was vastgelegd voor fabrikanten die veranderingen in de positieve lijst wilden bewerkstelligen. Om een extra ingrediënt op de positieve lijst te krijgen zouden fabrikanten een langdurig proces moeten doorlopen dat ruim een kwart miljoen euro per ingrediënt kost. Met andere woorden, als een supplement eenmaal was uitgesloten, zou dat zo blijven tenzij het bewezen veilig was, en wel tegen kosten die voor de meeste kleine vitaminefabrikanten veel te hoog waren: schuldig tenzij het tegendeel is bewezen.
Bij dit artikel veranderde het Hof de bewoording van de richtlijn en verliet het zich op de algemene EU-wetgeving voor de formulering van de te volgen procedures. Hoewel de fabrikant nog steeds met gegevens moet komen, wordt de bewijslast verlegd naar de Europese wetsuitvoerder. Als een ingrediënt eenmaal ter beoordeling is ingediend, kan het niet worden verboden voordat er een volledige beoordeling van de veiligheid heeft plaatsgevonden waaruit blijkt dat het onveilig is: onschuldig tenzij het tegendeel is bewezen. Aangezien er zo’n 550 veiligheidsdossiers over producten zijn gepresenteerd, wordt de ban volgens de ANH maar zeer beperkt.
Als de ANH dus gelijk heeft, blijft de overgrote meerderheid van de kwaliteitssupplementen op de markt. Dat mag dan een overwinning zijn, de volgende hindernis doemt alweer op: de toegestane veiligheidsbovengrens. Als de controleurs eenmaal zijn aangesteld, kunnen ze de maximaal toegestane potentie vrij laag houden.
De ANH heeft onvermoeibaar gestreden, waarbij ze vaak overhoop lag met de andere organisaties die tegen de richtlijn ageerden. Er waren drie groepen die elk hun eigen steun kregen en hun eigen fondsen bijeenschraapten. Het treinongeluk dat we zagen gebeuren, had veel te maken met het feit dat heel veel kleintjes aan het vechten waren tegen één grote partij. Wat zou er gebeurd zijn als de honderdduizenden therapeuten, leveranciers en consumenten van natuurlijke medicatie hun krachten hadden gebundeld en met één stem hadden gesproken? Misschien zouden we dan nu niet het puin aan het uitvlooien zijn, op zoek naar uitweggetjes.
Lynne McTaggart