Amerikaanse overheidsinstantie blokkeerde 35 jaar lang onderzoek uit de voormalige Sovjet-Unie waarin schade door elektromagnetische straling werd aangetoond, bij de opkomst van de mobieletelefoonindustrie.

De Amerikaanse inlichtingendienst CIA blokkeerde decennialang grootschalig onderzoek dat aantoonde dat radiogolven – een vorm van straling door elektromagnetische velden (EMV) – de huid kunnen binnendringen, biologische processen kunnen veranderen en organen kunnen aantasten.

Gedurende de jaren zeventig onderzochten wetenschappers uit de VS en de voormalige communistische Sovjetunie de schadelijke effecten van straling, die in die tijd voornamelijk werd veroorzaakt door radio- en tv-uitzendingen, maar die iets later zou worden ingezet in mobiele apparaten en wifi-technologieën.

Het grootste deel van het onderzoek betrof een beoordeling van de impact van de straling op proefdieren; slechts weinig studies konden gebruikmaken van menselijke proefpersonen. Volgens critici kunnen resultaten uit dierstudies niet worden geëxtrapoleerd naar mensen, die een ander soort, minder goed absorberende huid hebben en mogelijk beter beschermde organen.

Het meeste onderzoek werd uitgevoerd in de begindagen van de mobieletelefoonindustrie. In 1973 werd een prototype van de eerste mobiele telefoon uitgetest en in 1979 werd in Japan het eerste commerciële mobiele netwerk ter wereld gelanceerd.

Sindsdien is de mobieletelefoon-industrie geëxplodeerd; in 2020 bracht die wereldwijd meer dan $ 1 biljoen aan inkomsten op. Die inkomsten werden veiliggesteld door te beweren dat de technologie veilig is en dat er in het slechtste geval milde huidirritatie en mogelijk staar kon optreden.

Is het veilig?

Maar vroeg onderzoek toonde aan dat EMV-straling niet veilig is, althans niet voor dieren. In een van de geheime documenten, opgesteld in 1977, bleek uit tests op laboratoriummuizen en -ratten door de Russische natuurkundige N. P. Zalyubovskaya, dat er ‘structurele veranderingen’ optraden in de huid, inwendige organen, het bloed en beenmerg van de dieren.

In tegenstelling tot andere onderzoekers testte zij de effecten van millimetergolven, die frequenties van 30-300 GHz gebruiken. Dit is de bandbreedte die wordt benut door het supersnelle 5G-netwerk, dat over de hele wereld wordt uitgerold en geavanceerde computertechnologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) zal opleveren.

Zalyubovskaya haalt ook andere onderzoekers aan die net een paar jaar eerder al hadden aangetoond dat EMV-straling bij lagere frequenties de functie van het zenuwstelsel en het hart- en vaatstelsel verandert. Ze geloofde dat de toename van radiogolftechnologie een nieuwe ziekte veroorzaakte die ze omschreef als ‘radiogolfziekte’, maar die tegenwoordig beter bekend staat als elektrosensitiviteit.

Maar als dierstudies zo gemakkelijk buiten beschouwing kunnen worden gelaten, waar maakte de CIA zich dan zorgen over, zo vraagt toxicoloog Aristides Tsatsakis van de Universiteit van Kreta zich af in een wetenschappelijk overzicht van de bekende nadelige effecten van 5G-technologie.

Hij schrijft: ‘Welke zorgen met betrekking tot de nationale veiligheid hebben de Amerikaanse autoriteiten ertoe gebracht deze papieren 35 jaar lang geheim te houden? In die tijd, of zelfs nog eerder, werden er andere artikelen met vergelijkbare bevindingen gepubliceerd in de Sovjetunie (en de VS), maar vele hebben nooit het daglicht gezien.’1

Niet zo verkeerd

Latere pogingen om te waarschuwen, werden snel in diskrediet gebracht. In 2000 stelde natuurkundige Bill Curry een baanbrekend rapport op met als conclusie dat elektromagnetische straling in de hersenen zou kunnen doordringen en het risico zou kunnen verhogen op gliomen, een bepaalde soort hersentumoren. Hoe hoger de frequentie – en het omslagpunt leek te liggen in de bandbreedtes die worden gebruikt voor wifi en computernetwerken – hoe groter de doordringing in hersenweefsel, zei hij.

Maar andere wetenschappers wierpen tegen dat zijn cijfers niet klopten. Hoe hoger de frequentie, hoe zwakker het signaal feitelijk wordt. Curry had volgens Christopher Collins van de Universiteit van New York geen rekening gehouden met de beschermende aard van onze huid, die fungeert als een barrière tegen hogere frequenties.

De Wereldgezondheidsorganisatie, die het half en half met Curry eens was, classificeerde elektromagnetische velden wel als ‘mogelijk kankerverwekkend’ of kankerverwekkend, maar plaatste ze toch in dezelfde categorie als ingemaakte groenten, waarmee ze nog minder kankerverwekkend zouden zijn dan rood vlees of koffie. Ander recent onderzoek lijkt meer definitief te zijn.

In een overzichtsonderzoek stelden onderzoekers vast dat straling van mobiele telefoons de insectenpopulatie doodt en verantwoordelijk is voor de recente afname van bijen. Elektromagnetische velden verstoren de navigatiesystemen van insecten, zoals veel studies al eerder vaststelden, maar de onderzoekers ontdekten dat de straling ook hun immuunsysteem aantast.

Het bewijs is overweldigend, aldus de Duitse organisatie voor behoud van biodiversiteit en natuur NABU, die ontdekte dat 72 van de 83 onderzochte wetenschappelijke artikelen hadden vastgesteld dat de straling een schadelijke invloed heeft op insecten, met name bijen, wespen en vliegen.

De straling van mobiele apparaten en wifi veroorzaakt de meeste schade. Het veroorzaakt een biochemische kettingreactie bij de insecten die hun 24-uursritme (circadiaans ritme) en immuunsysteem verstoort. Ze ondervinden ook hinder bij het navigeren, omdat het de magnetische velden verstoort waarop de insecten vertrouwen.

De organisatie is pessimistisch dat er iets zal veranderen. ‘Dat heeft invloed op onze dagelijkse gewoonten en er zitten grote economische belangen achter de mobiele-communicatietechnologie’, aldus de regionale voorzitter van NABU, Johannes Enssle.

Het probleem zal waarschijnlijk zelfs nog verergeren door de introductie van 5G-technologie, die ongeveer honderd keer krachtiger is dan 4G en de oudere netwerken die de NABU had beoordeeld voor het overzichtsonderzoek.2

Zaak bewezen?

Het aantal gevallen van glioom, het type hersentumoren dat wordt geassocieerd met intensief gebruik van mobiele telefoons, neemt toe in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Australië, stelt de ongeveer 3.500 artsen tellende pressiegroep PHIRE (Physicians’ Health Initiative for Radiation and Environment).

Hoewel correlatie geen bewijs is van oorzakelijk verband, beweert PHIRE in een nieuwe consensusverklaring dat er nu voldoende bewijs is dat EMV-straling een breed scala aan gezondheidsproblemen veroorzaakt, van alzheimer en hartaandoeningen tot onvruchtbaarheid, en dat het tijd is dat toezichthouders de bevolking gaan beschermen.3

Dit beweert ook een andere actiegroep, de 5G Appeal, die meer dan 230 artsen en wetenschappers vertegenwoordigt. In hun standpuntennota wijzen de auteurs van 5G Appeal op ‘s werelds grootste onderzoek naar de effecten van EMV-straling, het Amerikaanse National Toxicology Program. Dit onderzoek toonde een significante toename aan van de gevallen van hersen- en hartkanker bij dieren die werden blootgesteld aan stralingsniveaus die ver onder de veiligheidsdrempels lagen, vastgesteld door de ICNIRP (International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection, zie kader hieronder).

Er is misschien nog steeds geen absoluut bewijs dat EMV-straling kanker en andere gezondheidsproblemen veroorzaakt bij mensen, maar er is zeker genoeg onderzoek om te suggereren dat een voorzichtiger aanpak nodig is, vooral omdat met de uitrol van het nieuwe 5G-netwerk inmiddels is gestart. Die benadering, bekendstaand als het voorzorgsbeginsel, vormt de kern van het Europese recht en wordt ook toegepast in Japan en door de stad San Francisco.

Daarbij wordt de verantwoordelijk-heid voor het aantonen van de veiligheid voor mens, dier en milieu van een nieuwe technologie of innovatie gelegd bij de ontwikkelaars ervan. Alleen al de NABU-studie suggereert dat dit principe moet worden toegepast, omdat die duidelijk bewijst dat elektromagnetische straling de insectenpopulatie wegvaagt.

Maar het gaat bij 5G-licenties om zoveel geld – in de VS hebben 28 providers $ 7,5 miljard neergeteld en de Britse toezichthouders kregen bijna £ 2 miljard betaald – dat niet te verwachten valt dat het principe binnenkort zal worden toegepast. Zoals altijd gaat geld vóór mensen en hun gezondheid.

Bronnen
1 Toxicology Letters, 2020; 323: 35–40
2 Nature and Biodiversity Conservation Union, en.nabu.de
3 Physicians’ Health Initiative for Radiation and Environment, phiremedical.org